جواب درس سوم علوم هفتم
در این نوشته جدیدترین گام به گام درس ۳ علوم هفتم متوسطه با موضوع درس «اتم‌ها، الفبای مواد» قرار گرفته است که شامل جواب آزمایش کنید، گفت و گو کنید، فعالیت و اطلاعات جمع آوری کنید می‌باشد. در ادامه با ما از بخش پاسخ سوالات علوم هفتم همراه باشید.
جواب سوال صفحه ۱۳ علوم هفتم
آب در طبیعت به سه حالت جامد، مایع و بخار یافت می‌شود. این سه حالت ویژگی‌های مختلفی دارند. درحالی که آب، یخ و بخار آب، یک نوع ماده‌اند، چرا رفتار یخ با آب و بخار آب تفاوت دارد؟
پاسخ: چون در حالت جامد ربایش مولکول‌های آب بیشتر است و جنبش کمتری دارند.
جواب فعالیت صفحه ۱۴ علوم هفتم
فهرستی از موادی را که می‌شناسید، تهیّه، و درباره آن در کلاس گفت و گو کنید. آب، چوب، پلاستیک، شیشه، فلز، پارچه، سنگ، نفت خام، کاغذ، پشم و …
پاسخ:
نمک خوراکی: ترکیب و خالص
نفت خام: مخلوط
ماسه سنگ: مخلوط
آهن فلز: خالص
۱- چه تعداد ماده دیگر می‌شود به فهرست شما اضافه کرد؟
پاسخ: خیلی‌زیاد، مواد موجود در جهان زیاد هستند.
۲- تصور کنید که هیچ یک از این مواد را در اختیار نداشته باشید؛ در این صورت زندگی چگونه خواهد بود؟
پاسخ: زندگی بدون مواد مختلف امکان پذیر نبود.
جواب تصاویر صفحه ۱۴ و ۱۵ علوم هفتم
پاسخ:
جواب اطلاعات جمع‌آوری کنید صفحه ۱۵ علوم هفتم
در یک فعّالیت گروهی درباره کاربردهای چند ماده پرمصرف در زندگی روزانه تحقیق و نتیجه را به صورت یک روزنامه دیواری به کلاس ارائه دهید.
پاسخ:
کاربردهای آب:
آب یکی از ضروری ترین مواد برای زندگی انسان است. از آب برای آشامیدن، شستشو، پخت و پز، کشاورزی، صنعت و … استفاده می‌شود.
کاربردهای نمک:
نمک یکی از مواد معدنی ضروری برای بدن انسان است. از نمک برای طعم‌دار کردن غذاها، تهیه مواد غذایی، حفظ مواد غذایی، تصفیه آب و … استفاده می‌شود.
کاربردهای آرد:
آرد از آسیاب کردن غلات تهیه می‌شود و از آن برای تهیه انواع نان، شیرینی، پاستا و … استفاده می‌شود.
کاربردهای روغن:
روغن از چربی‌های گیاهی یا حیوانی تهیه می‌شود و از آن برای پخت و پز، سس‌ها، محصولات آرایشی و بهداشتی و … استفاده می‌شود.
کاربردهای شکر:
شکر یک کربوهیدرات ساده است که از آن برای شیرین کردن غذاها و نوشیدنی‌ها، تولید مواد غذایی و … استفاده می‌شود.
کاربردهای چای:
چای یک نوشیدنی محبوب است که از برگ‌های گیاه چای تهیه می‌شود. از چای برای رفع خستگی، بهبود عملکرد مغز و … استفاده می‌شود.
کاربردهای قهوه:
قهوه یک نوشیدنی محبوب دیگر است که از دانه‌های گیاه قهوه تهیه می‌شود. از قهوه برای افزایش هوشیاری، بهبود عملکرد قلب و … استفاده می‌شود.
کاربردهای پلاستیک:
پلاستیک یک ماده مصنوعی است که در بسیاری از صنایع از آن استفاده می‌شود. از پلاستیک برای ساخت ظروف، اسباب بازی‌ها، لوازم خانگی، تجهیزات پزشکی و … استفاده می‌شود.
جواب فعالیت صفحه ۱۵ علوم هفتم
الف) با دقت به شکل زیر نگاه کنید و درباره برداشت خود از این شکل در کلاس گفت و گو کنید.
پاسخ:
تصویر دو دانشمند را مشاهده می کنیم، دانشمند سمت راستی عقیده دارد که می‌توان ماده (سیب) را به ذره‌هایی کوچک و مشخص تقسیم کرد. دانشمند سمت چپ نیز همین عقیده را دارد اما او معتقد است این قسمت‌های تقسیم شده را نیز می‌توان مجددا به قسمت‌های ریزتری نیز تقسیم کرد. در واقع او فکر می‌کند که این رَوند ادامه خواهد داشت و معلوم نیست در آخر به چه اجزایی می‌رسیم.
ب) هر یک از این دو نفر درباره ماده و ذره‌های ریزتر تشکیل دهنده آن تصوّراتی دارند. شما چه فکر می‌کنید؟
پاسخ:
ماده از کنار هم قرار گرفتن تکه‌های بزرگ بوجود می آید و قابل مشاهده‌اند؛ ماده از ذرات بسیار کوچکی که با چشم دیده نمی‌شوند ساخته شده.
جواب فعالیت صفحه ۱۶ علوم هفتم
۱- چند حبه قند کوچک روی پارچه قرار دهید. آنها را با ضربه زدن به چند تکه ریز تبدیل کنید. این کار را آن قدر ادامه دهید تا پودر قند به دست آید.
۲- همه پودر قند را در یک لیوان بریزید و آن را هم بزنید تا حل شود.
۳- آیا مطمئنید که تمام ذره‌های قند را برداشته‌اید؟ (درستی پاسخ خود را به کمک یک ذره‌بین بررسی کنید).
پاسخ: خیر همیشه ذرات ریزی از قند باقی می‌ماند.
۴- آیا ذره‌های قند در آب قابل دیدن‌اند؟
پاسخ: خیر
آیا آنها داخل لیوان وجود دارند یا از بین رفته‌اند؟ (آزمایشی برای بررسی ادعای خود پیشنهاد کنید.)
پاسخ: وجود دارند ولی با چشم قابل مشاهده نیستند
جواب فکر کنید صفحه ۱۶ علوم هفتم
همان‌طور که می‌دانید، بخار آب موجود در هوای اتاق را نمی‌بینیم؛ اما، می‌دانیم که بخار آب در هوای اتاق وجود دارد. آزمایشی پیشنهاد کنید که وجود آن را نشان دهد.
پاسخ:
در یک لیوان فلزی مقداری یخ می‌اندازیم. مشاهده می‌کنیم روی جداره‌ی خارجی لیوان قطرات آب جمع می‌شود و همان بخار موجود در هوا است.
جواب فعالیت صفحه ۱۷ علوم هفتم
۱- برای این فعّالیت، مسابقه زیر را انجام دهید.
الف) ابتدا به گروه‌های مختلف تقسیم شوید. هرگروه با ابزار داده شده، پنج گلوله خمیری طوری درست کند که یکی از گلوله‌ها بدون هسته و چهارتای دیگر دارای هسته باشند. دقت کنید که جنس هسته‌ها متفاوت باشند.
ب) گلوله‌ها را شماره گذاری و مشخصات هر یک را برای خود یادداشت کنید.
پ) هرگروه، گلوله‌های خود را با گروه دیگر مبادله کند و از آن گروه بخواهد که به کمک ابزار موجود و با چند آزمایش، ساختار و درون گلوله‌ها را پیش‌بینی کند.
ت) در پایان از گروه همکار خود بخواهید میزان درستی پاسخ‌های شما را مشخص کند.
۲- گلوله‌ها را مانند شکل با یک چاقو دو قسمت کنید و ساختار آنها و جنس هسته‌ها را با مشاهده مستقیم، مشخص و یادداشت کنید.
– پاسخ‌های قبلی خود را که از راه مشاهده غیر مستقیم به دست آورده بودید با این مشاهدات مقایسه کنید.
پاسخ:
ابتدا خلال را از وسط گلوله‌ها عبور می‌دهیم درصورت عبور خلال از داخل گلوله نتیجه می‌گیریم گلوله هسته ندارد به کمک سیم و لامپ و باتری یک مدار درست می‌کنیم و گلوله‌های هسته‌دار را از طریق سوراخ‌هایی که توسط خلال ایجاد شده در مدار قرار می‌دهیم اگر رسانا باشد لامپ روشن می‌شود گلوله‌هایی که هسته فلزی دارند را به آهن ربا نزدیک می‌کنیم درصورت جذب می‌فهمیم جنس هسته از آهن است گلوله‌هایی که رسانا نباشند هسته شیشه‌ای یا چوبی دارند که گلوله با هسته چوبی سبک‌تر است.
جواب سوال صفحه ۱۸ علوم هفتم
حال به نظر شما آیا رنگ، اندازه، جرم، میزان رسانایی الکتریکی، میزان رسانایی گرمایی و چگالی عنصرها با یکدیگر برابر است؟
پاسخ: خیر همین تفاوت‌ها باعث تنوع مواد در طبیعت می‌شود و ما از آنها استفاده‌های گوناگون می‌کنیم.
جواب آزمایش کنید صفحه ۱۸ علوم هفتم
۱- مقداری کربن (زغال)، گوگرد، یک تکه سیم مسی و یک میخ آهنی بردارید. ویژگی ظاهری این عنصرها را یادداشت کنید؛ سپس با یک چکش روی آنها ضربه بزنید. مشاهدات خود را بنویسید.
پاسخ:
کربن: جامد سیاه رنگ
گوگرد: جامد با رنگ زرد کم رنگ
سیم مسی: جامد قرمز رنگ
میخ آهنی: نقره‌ای براق مایل به خاکستری
در مجاورت هوا به رنگ قرمز یا قهوه‌ای در می‌آید.
کربن و گوگرد با ضربه چکش خرد می‌شوند، سیم مسی خم می‌شود، میخ آهنی نیز به سختی تغییر شکل می‌دهد.
۲- یک مدار الکتریکی مطابق شکل زیر درست کنید و با استفاده از آن، رسانایی الکتریکی میخ آهنی، پوش برگ (فویل) آلومینیومی، گوگرد و ذغال را بررسی کنید. مشاهدات خود را بنویسید.
پاسخ:
میخ آهنی و فویل آلومینیومی رسانای الکتریکی بالایی دارند ولی گوگرد نارسانا است. همچنین کربن نیز رسانایی الکتریکی کمی دارد.
جواب فکر کنید صفحه ۱۹ علوم هفتم
دانش آموزی با استفاده از نتایج آزمایش‌های بالا، برخی از ویژگی‌های مواد را در دو گروه جداگانه در جدول زیر نوشته است.
الف) جدول را کامل کنید.
پاسخ:
| گروه (۱) | گروه (۲) |
| سطح براق دارند. | سطح براق ندارند. |
| اغلب در آب فرو می‌روند. | اغلب روی آب شناور می‌مانند. |
| رسانا برق می‌باشند. | نارسانا هستند. |
| چکش‌خوار هستند. | شکننده هستند. |
ب) برای هر یک از گروه‌ها یک عنوان انتخاب کنید.
پاسخ:
گروه (۱): رسانا
گروه (۲): نارسانا
پ) اگر بخواهید عنوان فلز و نافلز را به گروه‌های بالا نسبت دهید، کدام واژه را به گروه (۱) و کدام را به گروه (۲) نسبت می‌دهید.
پاسخ:
گروه (۱): فلز
گروه (۲): نافلز
ت) عنصرهای زیر را در دو گروه فلز و نافلز طبقه بندی کنید.
«نقره، آلومینیم، طلا، کربن، گاز نیتروژن، گاز اکسیژن، مس، آهن، گوگرد»
فلزها: نقره، آلومینیم، طلا، مس، آهن
نافلزها: کربن، گاز نیتروژن، گاز اکسیژن، گوگرد
جواب فعالیت صفحه ۲۰ علوم هفتم
۱- باتوجه به شکل‌های زیر به پرسش‌های مطرح شده، پاسخ دهید:
الف) مشخص کنید که هر یک از شکل ها نشان دهنده ساختار اتمی کدام یک از موارد زیر است:
«عنصر فلز، عنصر نافلز و ترکیب».
پاسخ:
شکل ۱: عنصر نافلز
شکل ۲: ترکیب
شکل ۳: عنصر فلز
ب) یک تعریف مناسب برای ترکیب بیان کنید.
پاسخ: ماده‌ای که از پیوند دو یا چند نوع اتم به وجود می‌آید.
۲- پیش‌بینی کنید موادی که مصرف می‌کنیم یا با آنها سروکار داریم، عنصرند یا ترکیب. برای پیش‌بینی خود دلیل بیاورید.
پاسخ:
اکثر موادی که مصرف می‌کنیم ترکیب هستند؛ زیرا تعداد عناصر محدود است (۹۱ عنصر در طبیعت وجود دارد) ولی تعداد موادی که اطراف ما وجود دارد، بسیار بیشتر از عنصرها هستند. پس اکثرشان از ترکیب عناصر مخالف به وجود آمده‌اند.
جواب فکر کنید صفحه ۲۱ علوم هفتم
شکل‌های زیر ساختار اتمی سه عنصر را نشان می‌دهند. با توجه به آنها، چند ویژگی کلی برای عنصرها و اتم‌ها بنویسید.
پاسخ:
۱- اندازه اتم‌های عنصرهای مختلف با هم متفاوت است.
۲- اتم‌های هر عنصر دارای الکترون، پروتون و نوترون است.
۳- همه اتم‌ها هسته دارند.
۴- پروتون‌ها و نوترون‌ها درون هسته و الکترون‌ها در اطراف هسته قرار دارند.
۵- تعداد الکترون‌ها، پروتون‌ها و نوترون‌ها در اتم‌های عناصر مختلف، متفاوت است.
۶- در اتم‌های هر عنصر تعداد الکترون‌ها با تعداد پروتون‌ها برابر است.
جواب آزمایش کنید صفحه ۲۲ علوم هفتم
۵ گرم شکر، آب و هوا را با استفاده از ترازو بردارید. با مشاهده حجم این سه ماده، درستی پاسخ‌های خود را بررسی کنید (برای وزن کردن هوا از توپ والیبال، فوتبال یا بسکتبال استفاده کنید).
پاسخ:
۵ گرم شکر کمتر از ۵ گرم آب حجم اشغال می‌کند و حجم ۵ گرم آب نیز کمتر از حجم ۵ گرم هوایی است که درون توپ جای گرفته (حجم ۵ گرم هوا برابر با حجم توپ است). بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که ذرات شکر نزدیک‌تر به هم قرار گرفته‌اند و فشرده‌تر هستند. فاصله ذرات آب نسبت به هم بیشتر از ذرات شکر است و ذرات هوا نیز نسبت به ذرات آب، در فاصله بیشتری از هم قرار دارند.
جواب آزمایش کنید صفحه ۲۲ علوم هفتم
✅ آزمایش کنید اول: ۵ گرم شکر، آب و هوا را با استفاده از ترازو بردارید. با مشاهده حجم این سه ماده، درستی پاسخ‌های خود را بررسی کنید (برای وزن کردن هوا از توپ والیبال، فوتبال یا بسکتبال خالی استفاده کنید).
پاسخ:
حجمی که توسط ۵ گرم قند اشغال شده است کمتر از ۵ گرم آب می‌باشد، حجم ۵ گرم هوا مساوی با حجم توپ می‌باشد. حجم ۵ گرم هوای داخل توپ بیشتر از ۵ گرم آب می‌باشد. نتیجه می‌گیریم که ذرات قند فشرده‌تر و نزدیک بوده، ذرات آب از ذرات قند فاصله بیشتری دارند و ذرات هوا از ذرات آب دورترند.
✅ آزمایش کنید دوم: وسایل و مواد: سرنگ، چوب پنبه (پلاستیک)، وزنه، گیره، پایه، آب و شن.
۱- سه چهارم حجم یکی از سرنگ‌ها را از آب و دیگری را از شن پر کنید.
۲- با کشیدن پیستون، داخل سرنگ سوم به همان مقدار هوا وارد کنید.
۳- نوک سرنگ‌ها را با درپوش آن محکم ببندید (یا در یک چوب پنبه با پلاستیک فرو برید و با خمیر بازی دور آن را محکم ببندید تا تمام درزها گرفته شود).
۴- سرنگ‌ها را با استفاده از گیره محکم ببندید و روی هر کدام، یک وزنه با جرم یکسان قرار دهید (یا با کف دست سرنگ را به سمت پایین فشار دهید).
۵- مشاهدات خود را بنویسید. از این مشاهدات چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟
پاسخ:
اول دیدیدم که حجم هوای داخل سرنگ کم می‌شود ولی بخاطر فاصله کم بین مولکول‌های جامد و مایع حجم آب یا شن تغییری نمی‌کند. نتیجه می‌گیریم که گازها تراکم پذیر هستند و می‌توانند از نظر حجمی کم شوند، اما یک مایع یا جامد به راحتی فشرده نمی‌شود.
جواب گفت و گو کنید صفحه ۲۳ علوم هفتم
نمودار ۲ میزان افزایش حجم مقدار یکسانی از چند ماده را در اثر گرم کردن به مقدار یکسان نشان می‌دهد. درباره داده‌های این نمودار در کلاس گفت و گو کنید.
پاسخ:
نتیجه‌گیری: اگر مقدار برابری از گاز، مایع، جامد فلزی و جامد نافلزی را به یک اندازه گرم کنیم، میزان افزایش حجم آنها با یکدیگر متفاوت خواهد بود.
علت: هرچه فاصله‌ی بین مولکول‌ها بیشتر باشد و مولکول‌ها آزادی حرکت بیشتری داشته باشند، افزایش حجم در اثر گرم شدن بیشتر خواهد بود. بنابراین، هنگام گرم کردن، افزایش حجم گازها بیشتر از مایعات و افزایش حجم مایعات بیشتر از جامدات است. در میان جامدات نیز، فلزات به دلیل آرایش شبکه‌ای از اتم‌ها، راحت‌تر از نافلزات منبسط می‌شوند. در مقابل، اتم‌های نافلزات معمولاً در ساختارهای مولکولی قرار دارند و بین مولکول‌های آنها پیوندهای ی (هیدروژنی) وجود دارد که باعث می‌شود افزایش حجم در آنها دشوارتر صورت گیرد.
جواب آزمایش کنید صفحه ۲۳ علوم هفتم
یک بطری شیشه‌ای بردارید و یک بادکنک را محکم به درِ آن ببندید. حال یک پارچ پلاستیکی را تا نیمه از آب سرد پر کنید و بطری را درون آن قرار دهید؛ سپس پارچ پلاستیکی را تا نیمه از آب داغ پر کنید و دوباره بطری را درون آن قرار دهید. مشاهدات خود را یادداشت کنید.
پاسخ:
با قرار دادن بطری در آب سرد فاصله بین مولکول‌های هوا از یکدیگر کمتر می‌شود و حجم هوای داخل بادکنک کم شده و بادکنک خالی می‌شود. اما وقتی بطری را داخل آب گرم قرار می‌دهیم فاصله مولکول‌های هوا از هم بیشتر می‌شود و حجم آن افزایش می‌یابد در نتیجه حجم بادکنک زیاد می‌شود و پر باد می‌شود.
جواب فکر کنید صفحه ۲۴ علوم هفتم
شکل الف، وضعیت ذره‌های هوای درون بطری را هنگامی که در آب سرد قرار دارد، نشان می‌دهد. با توجه به آنچه آموختید، وضعیت ذره‌های هوای درون بطری را، هنگامی که در آب داغ قرار دارد (شکل ب) رسم کنید. پاسخ خود را توضیح دهید.
پاسخ:
ذره‌های هوای درون بطری هنگامی در آب سرد قرار دارد فاصله کمی نسبت به هم دارند. هنگامی که بطری درون آب داغ قرار بگیرد، ذره‌های هوا جنبش بیشتری پیدا کرده و فاصله‌ی آنها بیشتر می‌شود. در نتیجه فضای درون بطری و بادکنک را پر کرده و باعث باد شدن بادکنک می‌شود.
سخن پایانی
اگر سوالی درباره جواب درس ۳ علوم پایه هفتم متوسطه اول با موضوع درس««اتم‌ها، الفبای مواد»» دارید آن را از قسمت نظرات بپرسید. تیم معلمان ما در اولین فرصت شما را راهنمایی می‌کنند.
✅ جواب درس دوم علوم هفتم
✅ جواب درس چهارم علوم هفتم
📝 نمونه سوالات پایه هفتم متوسطه اول
توجه: دانش‌آموزان عزیز شما می‌توانید برای دسترسی آسان‌تر به مطالب درسی عبارت «سوییتی بلاگ» را در انتهای مطلب مورد نظر خود سرچ(جست و جو) کنید.
نظرات کاربران