جواب درس هفدهم فارسی ششم ابتدایی
در این نوشته جدیدترین گام به گام درس ۱۷ فارسی ششم دبستان با موضوع درس«ستاره‌ی روشن» قرار گرفته است که شامل جواب درک مطلب،درک و دریافت، کارگاه درس پژوهی، معنی و متضاد کلمات و معنی شعر نیایش می‌باشد. در ادامه با ما از بخش مطالب درسی پایه ششم ابتدایی همراه باشید.
جواب درک مطلب صفحه ۱۰۸ فارسی ششم
۱- از نظر بزرگمهر، نادان ترین مردم چه کسانی هستند؟
پاسخ: هرکسی که عیب خود را نمی‌بیند.
۲- «ستاره‌ی روشن» در عبارت «ستاره‌ی روشن ما بودی که ما را راه راست نمودی»، به چه کسی اشاره دارد؟
پاسخ: حکیم بزرگمهر
۳- از نظر نویسنده، بزرگمهر چگونه انسانی بود؟ عبارت‌هایی از متن بیان کنید که نظر او را نشان دهد.
پاسخ:
نویسنده، بزرگمهر را انسانی خردمند، عادل، و پرهیزگار می‌داند. او می‌گوید که بزرگمهر، به خرد و دانش خود، مردم را به راه راست هدایت می‌کرد و از ظلم و ستم جلوگیری می‌کرد.
«حکما و علما نزدیک وی آمدند و می‌گفتند که ما را از علم خویش بهره‌دادی و هیچ چیز دریغ نداشتی تا دانا شدیم، ستاره‌ی روشن ما بودی که ما را راه راست نمودی. ما را یادگاری ده از علم خویش.»
۴- بزرگ مهر این وصیت‌ها را قرن ها پیش بیان کرده است. به نظر شما کدامیک از این وصیت‌ها، امروز نیز کاربرد دارد؟
پاسخ:
همه‌ی وصیت‌های بزرگمهر، امروز نیز کاربرد دارند.
«از دروغگوها دوری کن.»
«به ستمگران کمک نکن.»
«به نیازمندان کمک کن.»
«از ظلم و ستم بپرهیز.»
«از دانش و خرد خود استفاده کن.»
۵- منظور از جمله‌ی «هر که از شما به زاد بزرگتر باشد، وی را بزرگتر دارید» چیست؟
پاسخ: هر کسی که سنش بیشتر باشد او را بزرگتر بدانید و به او احترام بگذارید.
جواب درک و دریافت صفحه ۱۱۳ فارسی ششم
۱- به نظر شما چرا، شیخ مکتب‌خانه ابتدا از آموزش دادن به ممنون خودداری می‌کرد؟
پاسخ: چون ممنون می‌گفت که همه چیز را می‌داند و ادعای دانستن داشت.
۲- به نظر شما زیباترین بخش این داستان، کدام قسمت است؛ چرا؟
پاسخ: بخشی که شیخ کوزه‌ی آب را خود را به ممنون داد و با کوزه‌ی دیگر در آن آب ریخت و وقتی که پر شد آب سرازیر شد؛ چون راه زندگی ممنون را عوض کرد و او فهمید که باید خالی باشد تا پر شود.
۳- نظر بچّه‌ها در مورد «ممنون» چه بود؟
پاسخ: بچه‌ها ممنون را دیوانه‌ای سرگردان می‌دانستند که پر ادعاست و ظاهری به هم ریخته و نامرتب دارد بچه‌ها نحوه دانش‌آموزی ممنون را شایسته و عادی نمی‌دانستند.
۴- اگر می‌خواستید نام جدیدی برای داستان انتخاب کنید، نام آن را چه می‌گذاشتید؟
پاسخ:
۱- کوزه‌ی خالی
۲- کوزه‌ی دل
۳- مکتب خانه‌ی گنجشکان
جواب کارگاه درس پژوهی صفحه ۱۱۳ فارسی ششم
۱- یکی دیگر از شعرهای پروین اعتصامی را، که به صورت مناظره سروده شده است، انتخاب کنید و در گروه بخوانید (بهترین شعر گروه را انتخاب کنید و به کلاس ارائه دهید).
پاسخ:
سیر، یک روز طعنه زد به پیاز که تو مسکین چقدر بد بوئی
گفت، از عیبِ خویش بی‌خبری زان ره از خَلق، عیب میجوئی
گفتن از زشت‌روئیِ دگران نشود باعث نکوروئی
تو گمان میکنی که شاخ گلی بصف سرو و لاله میروئی
یا که همبوی مشک تاتاری یا ز ازهار باغ مینوئی
خویشتن، بی سبب بزرگ مکن تو هم از ساکنان این کوئی
ره ما، گر کج است و ناهموار تو خود، این ره چگونه میپوئی
در خود، آن به که نیکتر نگری اول، آن به که عیب خود گوئی
ما زبونیم و شوخ جامه و پست تو چرا شوخ تن نمیشوئی
۲- در مورد شخصیت بزرگمهر تحقیق کنید و شرح حال یا داستانی از زندگی او را در کلاس بخوانید.
پاسخ:
بزرگمهر بختگان که با عنوان بزرگمهر حکیم از او یاد می‌شود، در قرن ۶ میلادی زندگی می‌کرده است. وی در شهر مرو خراسان به دنیا آمد و نام پدرش بُختَگ بود. او رئیس مشاوران ویژه‌ی دربار و پاسبان شخصی شاه خسرو انوشیروان و رئیس دربار بوده است.
بُزرگمهر بُخْتَگان نخستین حکیم تاریخ کشورمان است و در ادبیات پارسی به عنوان معیار و نمونه‌ای از وزیران با تدبیر با ویژگی‌هایی سنجیده شناخته می‌شود. لقبِ بزرگمهر، وزیر خردمند نوشین‌روان بوده است. علاوه بر این بزرگمهر با صفاتی همچون دانشمند، قهرمان ملی، دانای رمز و رازهای سربه‌مُهر، سببِ شرمساری حکومت‌های هند و روم در برابر ایران، دانا به دانش‌های پزشکی و ستاره‌شناسی شناخته می‌شود. از دیگر ابعاد شخصیتی بزرگمهر، می‌توان به مهارت پیشگویی و دانایی به رازهای نهان اشاره کرد.
از بزرگمهر جملات حکیمانه‌ی بسیاری برجای مانده است که همگی نشانه‌ی خرد و اندیشه‌ی فراوان اوست.
معنی درس هفدهم فارسی ششم
معنی صفحه ۱۰۶ فارسی ششم 👇
چنان خواندم که چون بزرگمهرِ حکیم، برادران را وصیّت کرد که « در کُتب خوانده ام که آخرالزّمان پیغامبری خواهد آمد، نام او محمّد مصطفی (ص) اگر روزگار یابم، نخست کسی من باشم که بدو گَرَوم، شما هم فرزندان خود را چنین وصیّت کنید تا بهشت یابید ».
در جایی خوانده ام که وقتی بزرگمهر حکیم به برادرانش سفارش کرد که »در کتاب‌ها خوانده‌ام که در آخرِ زمان پیامبری می آید به نام محمّد مصطفی ( ص ) اگر زنده بمانم، اوّلین کسی خواهم بود که از او اطاعت می‌کنم. شما هم به فرزندان خود سفارش بکنید که از او پیروی کنند تا به بهشت بروید.
حکما و علما نزدیک وی آمدند و می گفتند که ما را از علم خویش بهره دادی و هیچ چیز دریغ نداشتی تا دانا شدیم، ستاره‌ی روشن ما بودی که ما را راه راست نمودی، ما را یادگاری ده از علم خویش.
دانشمندان و عالِمان، نزد او می‌آمدند و می‌گفتند که از علم و دانش خود به ما فایده‌ای می‌دادی و همه چیز را در اختیارمان می‌گذاشتی تا اینکه دانا شدیم، برای ما، مانند ستاره‌ی روشنی بودی که در میان تاریکی و گمراهی، راهنمایی و هدایت‌مان می‌کرد. به ما از علم و دانش خویش، یادگاری بده.
گفت: وصیّت کنم شما را که خدای، عَزّ وَ جلّ، به یگانگی شناسید و وی را اطاعت دارید و بدانید که کردار زشت و نیکوی شما می‌بیند و آنچه در دل دارید، می‌داند و زندگانی شما به فرمان اوست.
به شما سفارش می‌کنم که خدای گرامی و بزرگ را یکتا و یگانه بدانید و از او پیروی کنید و بدانید که خدا، کارهای خوب و بد شما را می‌داند و هرچه در درون شما پنهان باشد، از آن آگاه و باخبر است و زندگی شما به امر و فرمان خداوند در گردش است.( اختیار شما در دستِ خداوند است.)
نیکویی گویید و نیکوکاری کنید که خدای، عَزّ وَ جلّ که شما را آفرید برای نیکی آفرید زینهار تا بدی نکنید و از بدان دور باشید که بد کننده را زندگانی، کوتاه باشد و پارسا باشید و چشم و گوش و دست از حرام و مال مردمان، دور دارید.
سخن خوب بگویید و کارهای نیک انجام بدهید که خدای گرامی و بزرگ شما را آفرید تا نسبت به هم به نیکی رفتار کنید و از بدی پرهیز کنید و از انسان‌های بد و ناشایست دور باشید، زیرا عمر انسان‌های بدکار کم است و پرهیزگار باشید و با تمام وجود از مال حرام و مال مردم، دوری کنید و به آنها دست نزنید.
معنی صفحه ۱۰۷ فارسی ششم 👇
راست گفتن پیشه گیرید که روی را روشن دارد و مردمان، راستگویان را دوست دارند و راستگوی هلاک نشود. و از دروغ گفتن دور باشید که دروغ زن ار چه گواهی راست دهد، نپذیرند.
به راستگویی بپردازید که راستگویی سبب روشنایی و شادی چهره می‌شود و انسان‌ها، راستگویان را دوست دارند و انسان راستگو، نابود نمی‌شود و از دروغ گفتن دوری کنید، زیرا دروغگو حتی اگر شهادت درست بدهد، کسی حرف او را باور نمی‌کند.
و مردمان را عیب مکنید که هیچ‌کس بی‌عیب نیست؛ هرکه از عیب خود نابینا شد، نادان‌تر مردم باشد و خوی نیک، بزرگتر عطاهای خدای است عَزّ وَ جلّ و از خوی بد دور باشید که بندِ گران است بر دل و بر پای، همیشه بدخو در رنج بزرگ باشد و مردمان از وی به رنج.
از مردمان عیب‌جویی نکنید؛ زیرا انسان بدون عیب وجود ندارد؛ هرکسی از عیب و اشکال خود آگاه نباشد، از همه‌ی مردم نادان تر است. اخلاق خوب، بزرگترین بخشش خداوند عزیز و بزرگ است به انسان. از بداخلاقی دوری کنید که زنجیر سنگینی بر دل و پای انسان است و او را آزار می دهد، انسان بداخلاق همیشه در رنج و سختی است و دیگران هم از دست اخلاق بدِ او در رنج و سختی هستند.
و نیکو خوی در هر دو جهان، ستوده است. و هرکه از شما به زاد بزرگتر باشد، وی را بزرگتر دارید و حرمت او نگاه دارید.
انسان خوش اخلاق در دنیا و آخرت مورد ستایش قرار می گیرد. هرکسی که سنّش از شما بیشتر است او را گرامی تر بدارید و احترام او را حفظ کنید.
معنی کلمات درس هفدهم فارسی ششم
| وصیّت: توصیه ، نصیحت | اطاعت: حرف شنوی کردن ، پیروی کردن |
| گِرَوَم: ایمان بیاورم | کردار: رفتار راست گفتن پیشه |
| عطا: بخشش | گیرید: همیشه راستگو باشید |
| بهشت یابید: به بهشت بروید | دروغ زن: دروغ گو |
| کُتُب: کتاب‌ها | گران: در این جا به معنی محکم و سنگین |
| نزدیک وی می آمدند: نزد او می‌آمدند | ارچه: اگر چه |
| اگر روزگار یابم: اگر زنده بمانم | زاد: در این جا سن ، زمان عمر |
| آخرالزّمان: زمانی که نزدیک به قیامت است. | حرمت: احترام |
| نخستین: اوّلین | گواهی: در این جا به معنی شهادت |
| روی: در این جا به معنی چهره | بهره: سود |
| نمودی: نشان دادی عیب | ستوده: نیک ، ستایش شده |
| مَکنید: عیب کسی را نگویید | خوی: اخلاق |
| عَزّوَجَل: عزیز و بزرگوار | بزرگتر: در اینجا به معنی بهترین |
| زینهار: آگاه باش | دریغ نداشتی: محروم نکردی ، مضایقه نکردی ، کم نگذاشتی |
| پارسا: پرهیز کار | زاد: تولد (در این درس سن ، زمان ، عمر) |
کلمات مخالف و متضاد درس هفدهم فارسی ششم
بهشت ≠ جهنم
نخست ≠ پایان
حرام ≠ حلال
دانا ≠ نادان
کلمات هم خانواده درس هفدهم فارسی ششم
مطیع = اطاعت، طاعت
عیب = عیوب، معایب، معیوب
حرام = حرم، محروم، احرام، حرمت
کتب = کتاب، مکتوب، مکاتبه، کاتب
وصیت = وصایا، وصی، توصیه
بحث = مباحث، مُباحثه
مدّعی = ادّعا، دعوی
قانع = قناعت
غیبت = غایب، غیاب
محفل = محافل
هلاک = مهلک، هلاکت، مهلکه
عادت = معتاد، اعتیاد
بصر = بصیر، مبصر
طبع = مطبوع، طبیعت، طبیعی
هدایت = هادی، مهدی
کلمات املایی درس هفدهم فارسی ششم
آخر الزمان – حکیم – بزرگمهر – پیغامبر – بهره – دریغ – گِروَم – عیب – عطا – دروغ زن – راستگو – هلاک – حرمت – اطاعت – زینهار – حرام – پیشه گیرید – عَزَّوجلّ
معنی کلمات آوای گنجشکان فارسی ششم
| شیخ: مرد پیر، عالم، مرد بزرگوار | گوارا: لذیذ، مناسب |
| مکتب خانه: مدرسه | رد کند: باز گرداند |
| غوغا: هیاهو، سر و صدا | حصیر: نوعی فرش یا گستردنی که از نی یا گیاه دیگری بافته می شود |
| لطف: مهربانی، خوش رفتاری | میان سال: نه پیر و نه جوان بلکه میان این دو |
| طبع: ذات، خلق و خوی، طبیعت | سرگردان: آواره، سرگشته |
| کوبه: وسیله فلزی که بر روی درب خانه‌ها نصب می‌شد و برای اطلاع ساکنین خانه کوبیده می‌شد | قید: بند |
| مست: مدهوش، بی‌هوش، شاد و خوشحال | فلک: وسیله ای که در قدیم برای تنبیه پای بی‌ادبان و مجرمان استفاده می‌شد |
| آشفته: پریشان، نامنظم | آویخته: آویزان شده |
| مدعی: ادعا کننده | معرفت: شناخت به علم و دانش |
| قانع: راضی، خرسند | ادعا کردن: طلب کردن مزیتی برای خود |
| ریسمان: طناب | غیبت: پشت سر کسی حرف زدن |
| خلق: خوی، منش | محفل: مجلس |
کلمات مخالف و متضاد آوای گنجشکان فارسی ششم
اکنون ≠ آینده،
سکوت ≠ سر و صدا، غوغا
فراوان ≠ کم
دانایی ≠ نادانی
نشست ≠ بلند شد
بیاموز ≠ فراموش کن
کلمات هم خانواده آوای گنجشکان فارسی ششم
کتب = کتاب ، مکتوب ، مکاتبه ، کاتب
بحث = مباحث، مُباحثه
مدّعی= ادّعا ، دعوی
قانع = قناعت
غیبت = غایب ، غیاب
محفل = محافل
عادت = معتاد ، اعتیاد
طبع = مطبوع ، طبیعت ، طبیعی
معنی شعر نیایش فارسی ششم
۱- خدایا جهان پادشاهی توراست ◈※◈ ز ما خدمت آید خدایی توراست
معنی: خداوندا پادشاهی جهان از آن توست، خداوندی برای تو است و ما باید بندگی و خدمت تو را به جا آوریم.
۲- پناه بلندی و پستی تویی ◈※◈ همه نیستند آنچه هستی تویی
معنی: نگهبان و محافظ آسمان بلند و زمین پست تو هستی، همه‌ی موجودات فانی هستند و آنچه می‌ماند فقط تویی
۳- همه آفریدست بالا و پست ◈※◈ توی آفریننده‌ی هرچه هست
معنی: خداوند خالق آسمان بلند و زمین هموار است، خداوندا تو خالق هرچه وجود دارد هستی.
۴- خرد را تو روشن بصر کرده‌ای ◈※◈ چراغ هدایت تو بر کرده‌ای
معنی: چشمان عقل و خرد را تو بینا کرده ای و هدایت را مانند چراغ روشنی به پا کرده ای
۵- جهانی بدین خوبی آراستی ◈※◈ برون ز آنکه یاریگری خواستی
معنی: جهان را به این زیبایی آراسته کرده ای بدون آنکه از کسی یاری و کمک بگیری
۶- خداوند مایی و ما بنده ایم ◈※◈ به نیروی تو یک به یک زنده‌ایم
معنی: تو خداوند ما هستی ما بنده‌ی شما هستیم و به نیروی تو یک به یک زنده هستیم.
۷- رهی پیشم آور که فرجام کار ◈※◈ تو خشنود باشی و ما رستگار
معنی: (خداوندا) راهی را مقابل ما قرار بده که در پایان کارمان به رستگاری و خوشبختی برسیم و تو نیز از ما راضی و خشنود باشی.
معنی کلمات شعر نیایش فارسی ششم
| بالا و پست: آسمان ها و زمین |
| آفریننده: خالق |
| خرد: عقل |
| بصر: دیده ، چشم |
| هدایت: راهنمایی |
| آراستی: زینت دادی ، زیبا کردی |
| یاریگر: کمک کننده |
| ره: مخفف راه |
| فرجام: عاقبت ، سرانجام |
| خشنود: راضی |
| رستگار: کامیاب ، نجات یافته |
کلمات مخالف و متضاد شعر نیایش فارسی ششم
نخست≠ پایان
بهشت≠ جهنم
نزدیک≠ دور
فراوان≠ اندک
دانا≠ نادان
عیب≠ حسن
روشن≠ تاریک
دروغ گویی≠ راست گویی
کوتاه≠ طولانی
حرام≠ حلال
کلمات هم خانواده شعر نیایش فارسی ششم
عیوب= معیوب ، عیب ، معایب
علم= معلومات ، عالم
توصیه= وصیت ، وصایا
هلاک= هلاکت ، مهلک
حریم= حرمت ، حرم
اطاعت= مطیع ، طاعت
سخن پایانی
اگر سوالی درباره جواب درس هفدهم فارسی پایه ششم دبستان با موضوع درس««ستاره‌ی روشن»» دارید آن را از قسمت نظرات بپرسید. تیم معلمان ما در اولین فرصت شما را راهنمایی می‌کنند.
✅ جواب درس شانزدهم فارسی ششم
📝 نمونه سوالات پایه ششم ابتدایی
توجه: دانش‌آموزان عزیز شما می‌توانید برای دسترسی آسان‌تر به مطالب درسی عبارت «سوییتی بلاگ» را در انتهای مطلب مورد نظر خود سرچ(جست و جو) کنید.
نظرات کاربران