جواب درس اول علوم نهم + ویدیو
در این نوشته جدیدترین گام به گام درس ۱ علوم نهم متوسطه با موضوع درس «مواد و نقش آن ها در زندگی» قرار گرفته است که شامل جواب آزمایش کنید، گفت و گو کنید، فعالیت و اطلاعات جمع آوری کنید میباشد. در ادامه با ما از بخش پاسخ سوالات علوم نهم همراه باشید.
آموزش ویدیویی درس ۱ علوم نهم
جواب جمع آوری اطلاعات صفحه ۲ علوم نهم
با مراجعه به منابع معتبر درباره چگونگی به کارگیری فلزهای مختلف از زمان کشف تاکنون اطلاعاتی را جمعآوری کنید و به کلاس گزارش دهید.
پاسخ:
⭐ سیر تکامل استفاده از فلزات
🔶 مقدمه
فلزات از مهمترین کشفیات بشر هستند که نقش بزرگی در پیشرفت تمدن ایفا کردهاند. انسانها از هزاران سال پیش تاکنون، فلزات را در ساخت ابزار، سلاح، ظروف، وسایل تزئینی و حتی وسایل حملونقل و ساختمانسازی استفاده کردهاند. این گزارش نگاهی دارد به چگونگی کشف و بهکارگیری مهمترین فلزات در طول تاریخ.
🟠 مس (Copper)
اولین فلزی که بشر موفق به کشف و استفاده از آن شد، مس بود. این فلز حدود ۸۰۰۰ سال قبل از میلاد در خاورمیانه کشف شد.
در ابتدا، انسانها از تکههای طبیعی مس برای ساخت زیورآلات استفاده میکردند، اما با گذشت زمان، توانستند آن را ذوب و شکلدهی کنند و برای ساخت ابزارهایی مانند چاقو، سوزن، ظروف و مجسمه استفاده کنند.
مس به دلیل نرم بودن، شکلپذیری، مقاومت در برابر زنگزدگی و هدایت برق تا امروز نیز کاربرد گستردهای دارد، بهویژه در سیمکشی برق.
🟠 طلا (Gold)
طلا دومین فلز مهمی بود که بشر کشف کرد.
از طلا برای ساخت جواهرات، ظروف گرانبها، سکهها و اشیای تزئینی استفاده میشد.
این فلز به دلیل زیبایی، کمیاب بودن، عدم زنگزدگی و نرم بودن همیشه به عنوان فلزی گرانبها شناخته شده و هنوز هم نماد ثروت است.
🟠 نقره (Silver)
نقره نیز از فلزاتی بود که در دوران باستان کشف شد. این فلز به خاطر رنگ زیبا، براقیت و رسانایی بالا، کاربردهای متنوعی در ساخت ظروف، سکهها، زیورآلات و حتی ابزار علمی داشت. در گذشته، مردم نقره را گاهی حتی از طلا ارزشمندتر میدانستند.
🟠 برنز و مفرغ (Bronze)
حدود ۳۵۰۰ تا ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد، انسانها دریافتند که با ترکیب مس با فلزاتی مانند قلع یا روی میتوانند فلزی سختتر به نام برنز یا مفرغ بسازند.
این آلیاژ بسیار مقاومتر از مس خالص بود و برای ساخت شمشیر، ابزار، سلاح جنگی، مجسمه، سکه و وسایل تزئینی بهکار رفت.
این دوره را در تاریخ، عصر برنز نامیدهاند که یکی از مهمترین دورانهای پیشرفت بشریت است.
🟠 آهن (Iron)
حدود ۱۴۰۰ سال قبل از میلاد، بشر فلز آهن را کشف کرد، اما در ابتدا استخراج آن سخت بود و قیمتش حتی ۸ برابر نقره بود.
در ابتدا آهن بیشتر برای ساخت وسایل تزئینی استفاده میشد، اما بعدها با یادگیری ذوب و تولید انبوه، از آن در ساخت ابزار، سلاح، ابزار کشاورزی و سازههای ساختمانی استفاده شد. با ورود آهن به زندگی انسان، دوران عصر آهن آغاز شد.
🟠 آلیاژهای آهن: فولاد و چدن
با پیشرفت تکنولوژی، انسان توانست با ترکیب آهن با فلزاتی دیگر مانند کربن، آلیاژهای جدیدی مانند فولاد و چدن بسازد.
- فولاد: بسیار مقاوم، سبک و انعطافپذیر، مناسب برای ساخت ماشین، کشتی، آسمانخراش و پل
- چدن: شکننده اما مقاوم در برابر فشار، مناسب برای ساخت لوله، موتور و قطعات صنعتی
🟠 فلزات دیگر
در ادامهی مسیر، فلزاتی مانند سرب، قلع، روی، جیوه، نیکل، آلومینیوم و تیتانیوم نیز کشف شدند که هرکدام ویژگیها و کاربردهای خاصی داشتند.
- سرب: در گذشته برای لولهکشی و باتری استفاده میشد.
- قلع: برای ساخت آلیاژ و لحیمکاری بهکار میرود.
- آلومینیوم: بسیار سبک و مقاوم در برابر زنگزدگی، پرکاربرد در هواپیما، قوطی نوشیدنی، وسایل آشپزخانه و ساختمانی
- تیتانیوم: فلزی سبک، قوی و ضد زنگ، کاربرد در صنایع پزشکی و هوافضا
⭐ کاربردهای فلزات در دنیای امروز
فلزات امروزه در زندگی ما جایگاه بسیار مهمی دارند و در زمینههای مختلفی کاربرد دارند، مانند:
- صنایع ساختمانسازی و پلسازی
- تولید خودرو، قطار و هواپیما
- ساخت وسایل برقی و الکترونیکی
- تولید لوازم خانگی
- ساخت زیورآلات و لوازم تزئینی
🟢 نتیجهگیری
از زمان کشف اولین فلز تا امروز، فلزات بخش بزرگی از زندگی انسان را تشکیل دادهاند. بدون فلزات، پیشرفت تمدنها، اختراع ماشینها، ساخت ساختمانها و حتی فناوریهای مدرن ممکن نبود. با رشد علم و فناوری، کاربرد فلزات نیز هر روز گستردهتر میشود و نقش آنها در زندگی ما پررنگتر خواهد شد.
آموزش ویدیویی درس ۱ علوم نهم
جواب خود را بیازمایید صفحه ۳ علوم نهم
میدانید که آهن با اکسیژن به کندی واکنش میدهد و به زنگ آهن تبدیل میشود. فلز مس نیز با اکسیژن به کندی ترکیب و به مس اکسید تبدیل میشود.
مس اکسید → گاز اکسیژن + فلز مس
درحالی که اگر یک تکه نوار منیزیم را روی شعلهی چراغ بگیرید، به سرعت میسوزد و نور خیره کنندهای تولید میکند؛ اما طلا برخلاف این سه فلز با اکسیژن ترکیب نمیشود.
متن بالا را یک بار دیگر به دقت بخوانید و به موارد زیر پاسخ دهید.
۱- کدام فلز واکنشپذیری بیشتری دارد؟
پاسخ: فلز منیزیم
کدام فلز با اکسیژن واکنش نمیدهد؟
پاسخ: فلز طلا با اکسیژن واکنش نمیدهد.
۲- کدام فلزها واکنشپذیری کمتری دارند؟
پاسخ: فلز مس و فلزآهن واکنشپذیری کمتری دارند.
جواب آزمایش کنید صفحه ۳ علوم نهم
۱- سه بشر را شمارهگذاری کنید و درون هر یک تا یک سوم حجم آن، آب بریزید.
۲- یک قاشق چایخوری کات کبود در هر یک از بشرها حل کنید.
۳- در بشر شماره (۱) تیغه آهن، در بشر شماره (۲) تیغه منیزیم و در بشر شماره (۳) تیغه روی را قرار دهید.
۴- سرعت تغییر رنگ در سه بشر را با هم مقایسه کنید.
پاسخ: تغییر رنگ در بشر ۲ سریعتر، در بشر ۳ آرام و در بشر ۱ آرامتر است.
۵- کدام فلز واکنشپذیرتر است؟
پاسخ: فلز منیزیم از روی و فلز روی از فلز آهن واکنش پذیرترند.
جواب فکر کنید صفحه ۳ علوم نهم
در شرایط یکسان ظروف مسی زودتر زنگ میزند یا ظروف آهنی؟ چرا؟
پاسخ: ظروف آهنی، زیرا واکنش پذیری آهن از مس بیشتر است و نسبت به مس زودتر با اکسیژن واکنش میدهند.
جواب فکر کنید صفحه ۵ علوم نهم
پاسخ:
تفاوت: تعداد الکترونهایی که به دور هسته اتم گوگرد میچرخند بیشتر از تعداد الکترونهایی است که به دور هسته اتم اکسیژن میچرخد، پس شعاع اتم گوگرد بیشتر از شعاع اتم اکسیژن است. بنابراین اکسیژن دو مدار و گوگرد سه مدار الکترونی دارد.
تشابه: هر دو در مدار آخر خود ۶ الکترون دارند.
جواب گفت و گو کنید صفحه ۵ علوم نهم
تصویر زیر چرخهٔ سادهای از نیتروژن را در طبیعت نشان میدهد. دربارهٔ این چرخه و نقش آن در زندگی، در کلاس گفت و گو کنید.
پاسخ:
نیتروژن هوا توسط گیاهان جذب می شود و به مواد آلی نیتروژن دار (پروتئینها) تبدیل میشود. این مواد آلی حاوی نیتروژن گیاهی توسط گیاه خواران جذب شده و سپس با مرگ گیاهان یا گیاه خواران و تجزیه شدن آنها توسط باکتریهای خاک به آمونیاک تبدیل میشود.
این آمونیاک توسط باکتریها یا به نیترات در خاک تبدیل میشود، که مجدداً توسط گیاهان مورد استفاده قرار میگیرد، یا به نیتروژن تبدیل میشود و به هوا باز میگردد. اما مقداری نیتروژن در اثر رعد و برق (صاعقه) به اسید نیتریک تبدیل میشود که در خاک به نیترات تبدیل شده و وارد چرخه میشود.
جواب فکر کنید صفحه ۶ علوم نهم
مدل اتمی بور را برای (۷N)، (۶C)، (۱۴Si)، (۱۵P) رسم کنید، توضیح دهید مدل اتمی کدام یک از این عنصرها به هم شباهت دارند؟ چرا؟
پاسخ: مدل اتمی کربن و سیلیسیم مشابه هستند، زیرا چهار الکترون در آخرین مدار خود دارند. مدل اتمی نیتروژن و فسفر مشابه هستند زیرا دارای ۵ الکترون در آخرین مدار خود هستند.
آموزش ویدیویی درس ۱ علوم نهم
جواب فعالیت صفحه ۷ و ۸ علوم نهم
جدول عنصرها را به دقت مشاهده کنید و به موارد زیر پاسخ دهید.
الف) عنصرهایی که در هر ستون قرار گرفتهاند چه ویژگی مشترکی دارند؟
پاسخ: تعداد الکترونهای مدار آخر آنها برابر است و ویژگیهای شیمیایی مشابه ای دارند.
ب) با توجه به مدل اتمی عنصرهای (۱۷Cl)، (۱۲Mg)، (۱۴Si) مشخص کنید هر یک از این عنصرها به کدام ستون جدول تعلق دارند. آنها را در جدول بنویسید.
سیلیسیم: ستون (گروه) ۴
منیزیم: ستون (گروه) ۲
کلر: ستون (گروه) ۷
پ) سدیم، فلزی جامد است که با آب و اکسیژن به شدت واکنش میدهد و از این رو بسیار واکنشپذیر است. تصویرهای زیر برخی ویژگیهای این فلز را نشان میدهد. کدام یک از عنصرهای (۱۲Mg) و (۳Li) ویژگیهایی شبیه به سدیم (۱۱Na) دارند؟ چرا؟
پاسخ: عنصر لیتیم، مانند سدیم دارای یک الکترون در آخرین مدار خود است، پس آنها در یک ستون (گروه) قرار میگیرند، اما منیزیم در آخرین مدار خود ۲ الکترون دارد، بنابراین در ستونی دیگر قرار میگیرد.
جواب گفت و گو کنید صفحه ۸ علوم نهم
در شکل زیر درصد تقریبی برخی عنصرها در پوسته زمین و بدن انسان، نشان داده شده است. درباره دادههای این دو شکل جواب گفتوگو کنید.
پاسخ:
در بدن انسان به ترتیب عناصر اکسیژن (۶۵٪)، کربن (۱۸٪)، هیدروژن (۱۰٪)، نیتروژن (۳٪)، کلسیم (۲٪) و سایر عناصر (۲٪) وجود دارد.
عناصر اکسیژن، کربن، هیدروژن و نیتروژن در مواد آلی (کربوهیدرات ها، لیپیدها، پروتئینها، اسیدهای ریبونوکلئیک) وجود دارند که نقش ساختاری و تولید انرژی دارند و عنصر کلسیم در رشد استخوان استفاده میشود و سایر عناصر نقش کوچک اما مهمی ایفا میکنند.
در پوسته زمین به ترتیب عناصر اکسیژن (۴۷٪)، سیلیکون (۲۸٪)، آلومینیوم (۸٪)، آهن (۵٪)، کلسیم (۴٪)، سدیم (۳٪)، پتاسیم (۳٪) و سایر عناصر (۲٪) که آنها در ترکیب با یکدیگر سنگهای سیلیکاتی و غیر سیلیکاتی تشکیل میدهند و در نهایت معادن و خاکها را تشکیل میدهند.
جواب گفت و گو کنید صفحه ۱۱ علوم نهم
درباره کاربردهای گوناگون بسپارهای طبیعی در زندگی جواب گفت و گو کنید.
پاسخ:
بسپارهای طبیعی یا پلیمرهای طبیعی، موادی هستند که از واحدهای کوچکی به نام مونومر تشکیل شدهاند که به طور طبیعی در گیاهان و جانوران یافت میشوند. این مواد دارای خواص و کاربردهای مختلفی هستند که در زندگی انسان نقش مهمی دارند.
برخی از کاربردهای بسپارهای طبیعی در زندگی عبارتند از:
سلولز: در تولید پارچههای نخی، پوشاک، پنبه استریلیزه، برای نیتروسلولز (مواد منفجره)
پشم: در تولید پارچه و فرشهای پشمی.
ابریشم: در تولید لباسهای ابریشمی، فرشهای ابریشمی، نخ جراحی، پروتئین ابریشم (فیبروئین)
پنبه: در تولید پنبههای استریلیزه، پارچههای نخی، کیسههای پنبهای
جواب جمع آوری اطلاعات صفحه ۱۲ علوم نهم
با مراجعه به منابع معتبر درباره کاربرد انواع پلاستیک، ویژگیها، میزان تولید سالیانه و نشانه بازگردانی آنها اطلاعاتی را جمع آوری کنید و به کلاس گزارش دهید.
پاسخ:
در سال در جهان حدود ۳۰۰ میلیون تن پلاستیک و انواع آن تولید میشود.
پلاستیک مادهای مصنوعی است که از واحدهای کوچکی به نام مونومر تشکیل شده است. پلاستیکها دارای خواص و کاربردهای مختلفی هستند که در زندگی انسان نقش مهمی دارند.
انواع پلاستیک:
پلاستیکها را میتوان بر اساس ساختار مولکولی و خواص فیزیکی و شیمیایی به انواع مختلفی تقسیم کرد. برخی از انواع مهم پلاستیک عبارتند از:
ترموپلاستها: ترموپلاستیکها پلاستیکهایی هستند که در اثر گرما نرم میشوند و در اثر سرد شدن سخت میشوند. این پلاستیکها را میتوان به دفعات با گرم کردن و سرد کردن مجدد شکل داد. از جمله ترموپلاستیکهای مهم میتوان به پلیاتیلن، پلیپروپیلن، پلیاستایرن و پلیوینیل کلرید اشاره کرد.
ترموستها: ترموستها پلاستیکهایی هستند که در اثر گرما تغییر شکل نمیدهند. این پلاستیکها در اثر حرارت سخت میشوند و پس از سرد شدن نمیتوان آنها را مجدداً نرم کرد. از جمله ترموستهای مهم میتوان به پلیاورتان، رزینهای اپوکسی و پلیاکریلیک اشاره کرد.
الاستومرها: الاستومرها پلاستیکهایی هستند که خاصیت کشسانی دارند. این پلاستیکها پس از اعمال نیرو به حالت اولیه خود برمیگردند. از جمله الاستومرهای مهم میتوان به لاستیک طبیعی، لاستیک مصنوعی و پلییورتان اشاره کرد.
کاربردهای پلاستیک:
پلاستیکها در صنایع مختلف کاربردهای فراوانی دارند. از جمله کاربردهای مهم پلاستیک میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
بستهبندی: پلاستیکها یکی از مواد اصلی در بستهبندی محصولات هستند. این مواد به دلیل سبکی، مقاومت و انعطافپذیری در بستهبندی محصولات مختلف کاربرد دارند.
ساختمان و سازه: پلاستیکها در ساخت ساختمانها و سازههای مختلف کاربرد دارند. این مواد به دلیل سبکی، مقاومت و دوام در ساخت مصالح ساختمانی، لولهها و سایر محصولات ساختمانی کاربرد دارند.
لوازم خانگی و الکتریکی: پلاستیکها در تولید لوازم خانگی و الکتریکی کاربرد دارند. این مواد به دلیل سبکی، استحکام و مقاومت در برابر حرارت و الکتریسیته در ساخت لوازم خانگی و الکتریکی کاربرد دارند.
وسایل حمل و نقل: پلاستیکها در ساخت وسایل حمل و نقل کاربرد دارند. این مواد به دلیل سبکی، مقاومت و دوام در ساخت بدنه خودرو، هواپیما و سایر وسایل حمل و نقل کاربرد دارند.
وسایل پزشکی و بهداشتی: پلاستیکها در تولید وسایل پزشکی و بهداشتی کاربرد دارند. این مواد به دلیل استریل بودن و مقاومت در برابر مواد شیمیایی در ساخت تجهیزات پزشکی و بهداشتی کاربرد دارند.
اسباببازیها: پلاستیکها در تولید اسباببازیها کاربرد دارند. این مواد به دلیل سبکی، رنگپذیری و مقاومت در برابر ضربه در ساخت اسباببازیها کاربرد دارند.
میزان تولید سالیانه پلاستیک:
میزان تولید سالیانه پلاستیک در جهان در حال افزایش است. در سال ۲۰۲۱، میزان تولید پلاستیک در جهان به ۳۶۸ میلیون تن رسید. این میزان نسبت به سال ۲۰۲۰، حدود ۴ درصد افزایش داشته است.
نشانه بازگردانی پلاستیک:
برای تسهیل در فرایند بازیافت پلاستیک، بر روی محصولات پلاستیکی نشانههایی قرار داده میشود. این نشانهها نشاندهنده نوع پلاستیک استفاده شده در محصول هستند.
نشانههای بازگردانی پلاستیک به شرح زیر است:
| نام انواع پلاستیک | علامت اختصاری | کد بازگردانی | ویژگیها و مصارف | مصرف پس از بازیافت |
|---|---|---|---|---|
| پلی اتن ترفتالات | PETE |  | معمولیترین پلاستیک، بطری آب، نوشابه، ظرف یکبار مصرف | قوطی آب، ساک، لباس، کفش، روکش مبل |
| پلی اتیلن با غلظت بالا | HDPT |  | در قوطی شوینده، بطری شیر، قوطی آبمیوه، کیسه زباله | لوله پلاستیکی، قوطی شوینده، خودکار |
| پلی وینیل کلراید | PVC |  | لولهها، میزها، اسباب بازی | کفپوش، سرعتگیر، پنل |
| پلی اتیلن با غلظت پایین | LDPE |  | قابل انعطاف، نخ شیرینی، بستهبندی، قوطی فشاری، کاور لباس | سطل زباله |
| پلی پروپیلن با غلظت پایین | PP |  | مقاوم در برابر حرارت، نی، در بطری و قوطی | |
| پلی استایرن | PS |  | عایق گرما، ظرف یکبار مصرف | عایق حرارتی، شانه تخم مرغ، خطکش |
| پلی اورتان و سایر موارد | Po |  | روکش مخازن و لولههای مدفون زیر خاک، دستکشها، سایر اعضای مصنوعی | قابل بازیافت نیستند. |
نتیجهگیری:
پلاستیکها موادی با کاربردهای فراوان هستند که در زندگی انسان نقش مهمی دارند. با این حال، آلودگی پلاستیک یکی از چالشهای مهم زیستمحیطی است. برای کاهش آلودگی پلاستیک، باید از مصرف بیرویه پلاستیک جلوگیری کرد.
پاسخ دیگر:
انواع پلاستیکها و کاربردهایشان:
پلی اتیلن (PE): این پلاستیک یکی از پرکاربردترین انواع است و در تولید کیسههای پلاستیکی، ظروف غذا و لولههای آب استفاده میشود. همچنین، پلی اتیلن با چگالی بالا (HDPE) برای بطریهای پلاستیکی و لولهکشی کاربرد دارد.
پلی پروپیلن (PP): این نوع پلاستیک به خاطر انعطافپذیری و مقاومتش در برابر حرارت معروف است و در تولید ظروف مواد غذایی، تجهیزات پزشکی و قطعات خودرو به کار میرود.
پلی وینیل کلراید (PVC): این پلاستیک برای ساخت لولهها، دربها و پنجرهها استفاده میشود. همچنین در بستهبندی مواد غذایی و محصولات ساختمانی کاربرد دارد.
پلی استایرن (PS): این ماده معمولاً در تولید ظروف یکبار مصرف، عایقهای حرارتی و بدنه تلویزیونها به کار میرود.
پلی اتیلین ترفتالات (PET): بیشتر در تولید بطریهای نوشیدنی و بستهبندی مواد غذایی استفاده میشود و به راحتی قابل بازیافت است.
پلی لاکتیک اسید (PLA): این پلاستیک زیستتجزیهپذیر است و برای تولید کیسههای قابل تجزیه، ظروف غذایی و چاپ سهبعدی به کار میرود.
کد بازگردانی
هر نوع پلاستیک دارای یک کد بازگردانی خاص است که برای شناسایی آن در فرآیند بازیافت استفاده میشود:
- PET: #1
- HDPE: #2
- PVC: #3
- LDPE: #4
- PP: #5
- PS: #6
- PLA: #7
میزان تولید سالیانه
به طور کلی، سالانه میلیونها تن پلاستیک در جهان تولید میشود که بخش عمدهای از آن به بستهبندی اختصاص دارد.
جواب گفت و گو کنید صفحه ۱۲ علوم نهم
با توجه به آنچه در این فصل درباره مواد محیط زندگی خود آموختهاید درباره نقش مواد در زندگی و مسئولیت هر یک از انسانها در قبال آنها، جواب گفتوگو کنید.
پاسخ:
ما انسانها برای زندگی به مواد گوناگونی نیاز داریم که بیشتر آنها از دل زمین به دست میآیند، مثل فلزات، نفت، گاز، سنگها و… این مواد محدود هستند و اگر درست و با دقت از آنها استفاده نکنیم، روزی تمام میشوند. بنابراین وظیفهی ما این است که:
- تا حد امکان از وسایلی استفاده کنیم که عمر طولانی داشته باشند.
- وسایلی بسازیم که پس از مصرف، دوباره قابل بازیافت یا تجزیه در طبیعت باشند.
- در مصرف مواد اولیه صرفهجویی کنیم و آنها را هدر ندهیم.
- تلاش کنیم تا مواد مصرفشده دوباره وارد چرخهی تولید شوند.
به این ترتیب، هم به محیط زیست آسیب نمیزنیم و هم منابع طبیعی را برای آیندگان حفظ میکنیم. این یک مسئولیت مهم برای همهی ما انسانهاست.
سخن پایانی
اگر سوالی درباره جواب درس ۱ علوم پایه نهم متوسطهی اول با موضوع درس««مواد و نقش آن ها در زندگی»» دارید آن را از قسمت نظرات بپرسید. تیم معلمان ما در اولین فرصت شما را راهنمایی میکنند.
✅ جواب درس دوم علوم نهم
📝 سوالات درس اول علوم نهم
📝 نمونه سوالات پایه نهم متوسطه اول
توجه: دانشآموزان عزیز شما میتوانید برای دسترسی آسانتر به مطالب درسی عبارت «سوییتی بلاگ» را در انتهای مطلب مورد نظر خود سرچ(جست و جو) کنید.
خیلی خوب بود ممنونم
ممنونم میتوانید از بخش سوالات درس به درس به سوالات این درس دسترسی داشته باشید.