جواب درس نهم علوم ششم ابتدایی
در این نوشته جدیدترین گام به گام درس ۹ علوم پنجم دبستان با موضوع درس «سفر انرژی» قرار گرفته است که شامل جواب سوالات متن کتاب، گفت و گو، آزمایش کنید، فعالیت و فکر کنید می‌باشد. در ادامه با ما از بخش مطالب درسی پایه ششم ابتدایی همراه باشید.
جواب سوالات صفحه ۶۶ علوم ششم
ما در زندگی روزمره، کلمهی انرژی را در گفته‌ها و نوشته‌های خود به کار می‌بریم.
شما چه مواقعی کلمهی انرژی را به کار می‌برید؟ برای چه کارهایی به انرژی نیاز دارید؟
پاسخ:
کلمهٔ «انرژی» را زمانی به کار می‌بریم که بخواهیم دربارهٔ توان یا قدرت لازم برای انجام کاری صحبت کنیم. انرژی می‌تواند به شکل‌های مختلفی در زندگی ما کاربرد داشته باشد، از انرژی جسمانی و ذهنی گرفته تا انرژی الکتریکی یا حتی انرژی مثبت در روابط اجتماعی.
برای انجام بسیاری از کارها به انرژی نیاز داریم. برخی از این کارها عبارت‌اند از:
۱. فعالیت‌های روزمره
۱- برای بیدار شدن از خواب، آماده شدن برای کار یا مدرسه، و انجام کارهای خانه به انرژی جسمی نیاز داریم.
۲- پیاده‌روی، ورزش کردن یا حمل وسایل هم به انرژی زیادی نیاز دارند.
۲. کار و تحصیل
۱- مطالعه کردن و یادگیری مهارت‌های جدید به انرژی ذهنی نیاز دارند.
۲- تمرکز در جلسات، نوشتن انشاء یا حل مسائل ریاضی از جمله کارهایی هستند که انرژی فکری می‌طلبند.
۳. ارتباط با دیگران
برای داشتن برخوردی خوب و مثبت در روابط اجتماعی، نیاز به انرژی احساسی داریم. این انرژی به ما کمک می‌کند که صبور باشیم، مهربانی کنیم و با دیگران تعامل سازنده داشته باشیم.
۴. انجام پروژه‌ها و کارهای خلاقانه
طراحی، نوشتن، نقاشی کردن یا هر کار هنری دیگر نیاز به انرژی و انگیزه دارد تا بتوانیم ایده‌های خود را به نتیجه برسانیم.
۵. فعالیت‌های ورزشی
هر نوع ورزش، از دویدن گرفته تا شنا یا فوتبال، نیازمند انرژی جسمانی است. بدون انرژی کافی، نمی‌توانیم به عملکرد مطلوب دست پیدا کنیم.
۶. مدیریت احساسات و چالش‌ها
وقتی با مشکلات و چالش‌های زندگی روبرو می‌شویم، به انرژی روانی نیاز داریم تا بتوانیم استقامت کنیم و از پس آنها برآییم.
به طور خلاصه:
انرژی به معنای توانایی انجام کار است و هر زمان که بخواهیم فعالیتی را انجام دهیم، به نوعی از انرژی نیاز داریم. در حقیقت، تمام کارهایی که انجام می‌دهیم، از ساده‌ترین وظایف مانند بلند کردن یک لیوان گرفته تا وظایف سخت‌تر مثل جابه‌جا کردن یک وسیله سنگین، به انرژی وابسته هستند. بدون وجود انرژی، انجام هیچ‌کدام از این کارها ممکن نیست.
جواب آزمایش کنید صفحه ۶۶ علوم ششم
فعّالیت‌های زیر را انجام دهید و بگویید در هر مورد، چه شکلی از انرژی به شکل دیگر تبدیل می‌شود؟
۱- دست‌های خود را به هم مالش دهید تا احساس گرم شدن کنید.
پاسخ: انرژی ماهیچه‌ای به گرمایی
۲- با مداد بر لبه‌ی لیوان ضربه بزنید تا صدا تولید شود.
پاسخ: انرژی حرکتی به صوتی
۳- توپی را پرتاب کنید تا با اسباب بازی‌ها برخورد کند و آنها را به حرکت در آورد.
پاسخ: انرژی حرکتی به حرکتی
۴- بر روی طبل پلاستیکی چند دانه برنج بریزید و سپس در نزدیکی پوسته‌ی طبل صدای محکمی ایجاد کنید.
پاسخ: انرژی صوتی به حرکتی
۵- مارپیچ کاغذی را بالای منبع گرما (شوفاژ یا بخاری) بگیرید تا به چرخش درآید.
پاسخ: انرژی گرمایی به حرکتی
جواب سوالات صفحه ۶۷ علوم ششم
مشاهده کردید که انرژی به شکل‌های گوناگون مانند انرژی حرکتی، گرمایی، نورانی، صوتی و … دیده می‌شود و می‌تواند از شکلی به شکل دیگر تبدیل شود. شما چه شکل‌های دیگری را از انرژی می‌شناسید؟
پاسخ:
| انرژی الکتریکی | انرژی اتمی | انرژی شیمیایی |
| انرژی ماهیچه‌ای | انرژی تابشی | انرژی باد |
| انرژی مغناطیسی | انرژی هسته‌ای | انرژی پتانسیل |
در زندگی روزمره از کدام شکل‌های انرژی بیشتر استفاده می‌کنید؟
پاسخ: انرژی شیمیایی، الکتریکی و حرکتی
انرژی در چه موادّی ذخیره می‌شود؟
حتما تا به حال تجربه کرده اید وقتی گرسنه هستید، خوردن مقداری مواد خوراکی مانند کشمش یا خرما می‌تواند به بدن شما انرژی برساند. آیا در این مواد انرژی ذخیره شده است؟
پاسخ: بله
انرژی مواد خوراکی از کجا به دست می‌آید؟
پاسخ:
این انرژی به طور مستقیم یا غیرمستقیم از نور خورشید از طریق فتوسنتز یا تغذیه گیاه به دست می‌آید. در واقع انرژی نورانی خورشید در غذاهایی که گیاهان می‌سازند، ذخیره می‌شود.
انرژی نورانی خورشید در غذاهایی که گیاهان می‌سازند، ذخیره می‌شود.
با توجه به شکل، انرژی آب، باد و سوخت‌ها چه ارتباطی با انرژی خورشید دارند؟
پاسخ:
خورشید بر روی دریاها و اقیانوس‌ها می‌تابد و موجب تبخیر آب می‌شود. بخار آب پس از بالا رفتن در جو، با خنک شدن، متراکم می‌شود و در نهایت به بارش تبدیل می‌گردد. اختلاف دما بین سطح زمین و دریا موجب ایجاد باد و امواج می‌شود. سوخت‌هایی همچون زغال‌سنگ، منشا گیاهی دارند. گیاهان با استفاده از فرآیند فتوسنتز، مواد غذایی را تولید و ذخیره می‌کنند. پس از مرگ گیاهان، آنها تحت لایه‌های رسوبی قرار گرفته و در طول زمان تجزیه می‌شوند و به کربن تبدیل می‌گردند، که پس از سوختن، به انرژی نورانی و حرارتی تبدیل می‌شود.
جواب گفت و گو صفحه ۶۷ علوم ششم
🔵 نور خورشید چگونه به ایجاد ابر، باد و باران کمک می‌کند؟
پاسخ:
خورشید بر سطح زمین می‌تابد و باعث تبخیر آب می‌شود. بخار آب به سمت بالا صعود کرده و با برخورد به هوای سرد، متراکم می‌شود و ابر تشکیل می‌دهد. در صورتی که شرایط مناسب برای بارش فراهم باشد، ابرها باعث بارندگی می‌شوند و آب به سطح زمین می‌ریزد.
🔵 بسیاری از دانشمندان معتقدند منبع اصلی بیشتر انرژی‌هایی که ما در زندگی مصرف می‌کنیم، نور خورشید است. شما در این مورد چه فکر می‌کنید؟ دلایل خود را در گروه بیان کنید.
پاسخ:
بسیاری از انرژی‌هایی که ما در زندگی روزمره مصرف می‌کنیم، در نهایت از نور خورشید نشأت می‌گیرند. گیاهان سبز با استفاده از نور خورشید از طریق فتوسنتز غذا تولید می‌کنند، بنابراین انرژی نور خورشید را به صورت انرژی شیمیایی در خود ذخیره می‌کنند. این انرژی شیمیایی در مواد غذایی گیاهی و جانوری ذخیره شده و به شکل‌های مختلفی توسط موجودات زنده استفاده می‌شود. انسان‌ها و حیوانات انرژی مورد نیاز خود را از طریق خوردن گیاهان یا دیگر موجودات زنده دریافت می‌کنند. به این ترتیب، انرژی خورشید در تمام مراحل زندگی موجودات زنده، از گیاهان گرفته تا حیوانات و انسان‌ها، به شکلی ذخیره و مصرف می‌شود.
پیش از این دیدیم در بعضی مواد مانند موادّ غذایی و سوخت‌ها، انرژی به طور طبیعی ذخیره شده است. در بعضی از وسایل مانند باتری‌ها نیز می‌توان انرژی ذخیره کرد.
باتری‌ها براساس کاربرد، به شکل‌ها، اندازه‌ها و ویژگی‌های مختلفی طرّاحی و ساخته می‌شوند.
جواب فکر کنید صفحه ۶۸ علوم ششم
آیا وسیله‌هایی را می‌شناسید که به کمک باتری کار کنند؟
پاسخ:
گوشی‌های موبایل – تبلت چراغ قوه – رادیو – لپ‌تاپ‌ها – ساعت‌های دیجیتال – دوربین‌های عکاسی – هدفون‌های بی‌سیم
وقتی چراغ قوّه یا اسباب‌بازی متحرّک را به کار می‌اندازید، انرژی ذخیره شده در باتری به چه شکل‌هایی از انرژی تبدیل می‌شود؟
پاسخ:
چراغ قوه: الکتریکی به نورانی و گرمایی
اسباب بازی: الکتریکی به حرکتی، صوتی، نورانی و گرمایی
جواب کاوشگری صفحه ۶۸ علوم ششم
۱- با استفاده از یک خط کش و تکیه گاه، اهرمی بسازید.
۲- یک قطعه‌ی پلاستیکی را مطابق شکل روی لبه‌ی خط کش قرار دهید، سپس وزنه را از فاصله‌ی ۱۵ سانتی‌متری بر روی لبه‌ی دیگر خط کش رها کنید، چه مشاهده می‌کنید؟
پاسخ:
اهرم انرژی پتانسیل خود را به حرکت درآورده، سپس به خط‌کش برخورد کرده و باعث حرکت خط کش می‌شود، خط‌کش نیز نیروی خود را بر روی قطعه پلاستیکی وارد کرده و قطعه پلاستیکی به سمت بالا پرتاب می‌شود.
۳- بار دیگر وزنه را از ارتفاع ۲۵ و ۳۵ سانتی‌متری رها کنید، چه تغییری مشاهده می‌کنید؟
پاسخ: پلاستیکی بالاتر از قبل پرتاب شد.
۴- در کدام حالت، قطعه‌ی پلاستیکی بیشتر به هوا پرتاب می‌شود؟
پاسخ: وقتی وزن را از ارتفاع ۳۵ متری رها می‌کنیم.
🟢 آیا می‌توان گفت؛ هرچه ارتفاع جسم رها شده از سطح زمین بیشتر باشد، انرژی ذخیره شده در آن بیشتر است؟
پاسخ: بله، هرچه جرم جسم بیشتر باشد و انرژی پتانسیل گرانش آن بیشتر باشد.
جواب کاوشگری صفحه ۶۹ علوم ششم
۱- فنری را از تکیه گاهی آویزان کنید و کنار آن یک خط کش بچسبانید.
۲- وزنه‌ی کوچکی را از انتهای فنر آویزان کنید و محلّ توقّف وزنه را مشخّص کنید.
۳- وزنه را به اندازه‌ی ۲ سانتی‌متر به طرف پایین بکشید و سپس رها کنید. وزنه تا چه ارتفاعی بالا می‌رود؟
پاسخ: ۲ سانتی‌متر بیشتر از حالت اولیه
۴- آزمایش را با کشیدن وزنه به اندازه‌ی ۳ سانتی‌متر، ۴ سانتی‌متر و … تکرار کرده و هر بار ارتفاعی را که جسم بالا می‌رود اندازه‌گیری و یادداشت کنید.
🟢 در کدام حالت، انرژی ذخیره شده در مجموعه جسم و فنر بیشتر است؟
پاسخ: هنگامی که فنر بیشتر کشیده شده باشد.
🟢 نتیجه کاوش خود را در یک یا چند سطر بنویسید.
پاسخ:
در فنر انرژی ذخیرهای کشسانی وجود دارد یعنی فنر پس از فشردگی یا کشیدگی با برداشتن نیرو مجدداً به حالت اولیه بر می‌گردد.
جواب فکر کنید صفحه ۶۹ علوم ششم
علی خودکاری دارد که درون آن از فنر استفاده شده است؛ این فنر با استفاده از دکمه‌ای که در کنار خودکار قرار گرفته، از حالت فشرده خارج می‌شود.
او فنر خودکار را در حالت فشرده قرار داده و جسمی را مطابق شکل جلوی آن قرار می‌دهد. اگر دکمه را فشار دهد، چه اتّفاقی می‌افتد؟ پاسخ خود را توضیح دهید.
پاسخ:
پس از خارج کردن فنر از حالت فشرده، انرژی پتانسیل کشسانی فنر آزاد شده و این انرژی به جسم منتقل شده و جسم را به سمت بالا پرتاب می‌کند.
جواب آزمایش کنید صفحه ۷۰ علوم ششم
یک اسباب بازی کوکی (فنردار) تهیه و آن را کمی کوک و رها کنید. بار دیگر آن را بیشتر کوک و رها کنید. چه مشاهده می‌کنید؟
پاسخ:
مشاهده می‌شود که هرچه بیشتر تنظیم شود (هرچه فنر اسباب بازی بیشتر فشار داده شود)، اسباب‌بازی بیشتر حرکت می‌کند و اسباب‌بازی سریعتر حرکت می‌کند.
جواب فکر کنید صفحه ۷۰ علوم ششم
هنگامی که ماشین اسباب بازی یا عروسکی را کوک می‌کنید، انرژی ذخیره شده در این وسیله‌ها، به چه انرژی‌هایی تبدیل می‌شود؟
پاسخ: انرژی موجود در ماهیچه‌های دست ما به انرژی ذخیره شده تبدیل می‌شود و پس از آزاد شدن اسباب‌بازی و توقف عمل تنظیم، انرژی ذخیره شده به انرژی جنبشی تبدیل می‌شود.
جواب گفت و گو صفحه ۷۱ علوم ششم
در گروه خود، سفر انرژی را برای هریک از موارد زیر بیان کنید:
🔵 ورزشکاری که تیر و کمان را می‌کشد و سپس آن را رها می‌کند.
پاسخ: هنگام شلیک به تیر و کمان، انرژی ماهیچه‌ای در آن ذخیره می‌شود و هنگام آزاد شدن، انرژی ذخیره شده به انرژی جنبشی تبدیل می‌شود. این حرکت همچنین می‌تواند انرژی صوتی ایجاد کند.
🔵 کوهنوردی که از کوه بالا می‌رود و سپس با چتر نجات پایین می‌آید.
پاسخ: هنگام بالا رفتن انرژی حرکتی به انرژی ذخیره ای تبدیل می‌شود و هنگام پایین آمدن با چتر انرژی ذخیرهای به حرکتی تبدیل می‌شود.
🔵 آبی که پشت سد جمع می‌شود و سپس توربین برق آبی را می‌چرخاند و انرژی الکتریکی تولید می‌شود.
پاسخ: آب پشت سد انرژی ذخیره کرده و وقتی از سد آزاد می‌شود به انرژی جنبشی تبدیل می‌شود و توربین را می‌چرخاند و این انرژی جنبشی توربین به انرژی الکتریکی تبدیل می‌شود.
جواب علم و زندگی صفحه ۷۱ علوم ششم
وسیله یا پدیده‌ای را شناسایی کنید که تبدیل انرژی را نشان دهد. آن را به کلاس بیاورید و به دوستان خود معرّفی کنید. آیا می‌توانید خودتان وسیله‌ای با این ویژگی طرّاحی کنید؟
پاسخ اول: اسباب‌بازی خود را به کلاس می‌آورم و روشن می‌کنم. انرژی الکتریکی به حرکتی، صوتی و گرما تبدیل می‌شود.
پاسخ دوم:
یک پدیده‌ای که تبدیل انرژی را به خوبی نشان می‌دهد، چراغ ال‌ای‌دی (LED) است. این چراغ، انرژی الکتریکی را به نور تبدیل می‌کند. زمانی که جریان برق از طریق آن عبور می‌کند، انرژی الکتریکی به انرژی نوری تبدیل می‌شود و چراغ روشن می‌شود. این یکی از نمونه‌های رایج تبدیل انرژی است.
اگر بخواهید خودتان وسیله‌ای با این ویژگی طراحی کنید، می‌توانید یک توربین بادی کوچک بسازید که انرژی جنبشی باد را به انرژی الکتریکی تبدیل کند. این توربین می‌تواند یک ژنراتور کوچک داشته باشد که انرژی حاصل از حرکت پره‌ها را به برق تبدیل کند. شما می‌توانید این برق تولیدی را برای روشن کردن یک لامپ ال‌ای‌دی یا شارژ یک دستگاه کوچک استفاده کنید.
جواب فکر کنید صفحه ۷۱ علوم ششم
🟡 آیا می‌توانید وسیله یا پدیده‌ای معرّفی کنید که در آن دو تبدیل انرژی یا بیشتر انجام پذیر باشد؟
پاسخ:
لامپ: انرژی الکتریکی به نور و گرما تبدیل می‌شود.
خودروی هیبریدی: انرژی شیمیایی به انرژی حرارتی، حرکتی و الکتریکی تبدیل می‌شود.
پنکه شارژی خورشیدی: انرژی نور خورشید به انرژی الکتریکی و انرژی مکانیکی تبدیل می‌شود.
🟡 تصوّر کنید که انرژی نتواند از یک شکل به شکل دیگر تغییر یابد. در این صورت چه مشکلاتی در زندگی ما پیش می‌آید؟
پاسخ:
اگر انرژی نتواند از یک شکل به شکل دیگر تغییر یابد، بسیاری از جنبه‌های زندگی ما مختل خواهد شد. برای مثال، غذا دیگر نمی‌تواند به انرژی مورد نیاز بدن تبدیل شود، و موجودات زنده قادر به ادامه حیات نخواهند بود. وسایل حمل‌ونقل نمی‌توانند حرکت کنند، زیرا سوخت نمی‌تواند به انرژی حرکتی تبدیل شود. تولید برق، روشنایی، گرمایش و تمام فناوری‌های بشری متوقف خواهند شد. به طور کلی، زندگی همان‌طور که امروز می‌شناسیم، امکان‌پذیر نخواهد بود.
جواب کاوشگری صفحه ۷۲ علوم ششم
با استفاده از اطّلاعاتی که روی بسته‌های موادّ غذایی نوشته شده است، میزان انرژی موجود در آنها را با یکدیگر مقایسه کنید و به کلاس گزارش دهید.
پاسخ:
برای مقایسه میزان انرژی موجود در مواد غذایی، می‌توانید به برچسب‌های تغذیه‌ای روی بسته‌های آنها نگاه کنید. این اطلاعات معمولاً در قالب کیلوکالری (kcal) یا کیلوژول (kJ) ارائه می‌شود و نشان می‌دهد هر ۱۰۰ گرم از ماده غذایی چه میزان انرژی دارد. به این صورت می‌توانید مواد غذایی مختلف را مقایسه کنید:
مراحل انجام مقایسه:
۱- جمع‌آوری اطلاعات: چند ماده غذایی (مانند بیسکویت، چیپس، برنج، شکلات، یا ماست) را انتخاب کنید و به قسمت جدول ارزش غذایی روی بسته آنها نگاه کنید.
۲- توجه به مقدار انرژی: عدد نوشته‌شده در قسمت “انرژی” را برای هر ماده یادداشت کنید. برای مقایسه بهتر، مطمئن شوید که اطلاعات بر اساس مقدار مشخص (معمولاً ۱۰۰ گرم) باشد.
مقایسه کنید:
غذایی که عدد بزرگ‌تری برای انرژی دارد، کالری بیشتری تأمین می‌کند و انرژی‌زاتر است.
مواد غذایی کم‌کالری معمولاً برای رژیم‌های غذایی کم‌انرژی مناسب‌تر هستند.
اطلاعات زیر را از بسته‌ها به دست‌آورده اید:
- چیپس: ۵۲۰ کیلوکالری در ۱۰۰ گرم
- پفک: ۱۰۰ کیلوکالری در ۱۰۰ گرم
- ماست ساده: ۶۰ کیلوکالری در ۱۰۰ گرم
- پنیر پاستوریزه: ۲۱۰ کیلوکالری در ۱۰۰ گرم
- بستنی: ۱۹۰ کیلوکالری در ۱۰۰ گرم
- برنج پخته: ۱۲۰ کیلوکالری در ۱۰۰ گرم
- برنج خام: ۳۶۰ کیلوکالری در ۱۰۰ گرم
- شکلات: ۵۵۰ کیلوکالری در ۱۰۰ گرم
- عسل: ۳۰۰ کیلوکالری در ۱۰۰ گرم
نتیجه‌گیری:
شکلات بیشترین میزان انرژی را دارد، پس انرژی‌زاتر است.
ماست کمترین انرژی را دارد و برای رژیم کم‌کالری مناسب‌تر است.
سخن پایانی
اگر سوالی درباره‌ی درس ۹ علوم ششم دبستان با موضوع درس ««سفر انرژی»» دارید می‌توانید در بخش نظرات بپرسید تا تیم معلمان ما در اولین فرصت شما را راهنمایی کنند.
✅ جواب درس هشتم علوم ششم
✅ جواب درس دهم علوم ششم
📝 سوالات درس نهم علوم ششم
📝 نمونه سوالات پایه ششم ابتدایی
توجه: دانش‌آموزان عزیز شما می‌توانید برای دسترسی آسان‌تر به مطالب درسی عبارت «سوییتی بلاگ» را درانتهای مطلب مورد نظر خود سرچ(جست و جو) کنید.
نظرات کاربران