جواب درس سیزدهم علوم ششم ابتدایی
در این نوشته جدیدترین گام به گام درس ۱۳ علوم پنجم دبستان با موضوع درس «سالم بمانیم» قرار گرفته است که شامل جواب سوالات متن کتاب، گفت و گو، آزمایش کنید، فعالیت و فکر کنید می‌باشد. در ادامه با ما از بخش مطالب درسی پایه ششم ابتدایی همراه باشید.
جواب سوال صفحه ۹۴ علوم ششم
از فردی به فرد دیگر
پزشک به فردی که سرماخورده است، می‌گوید از دست دادن یا روبوسی کردن با دیگران پرهیز کند؛ امّا به فردی که دیابت (بیماری قند) دارد چنین توصیه‌ای نمی‌کند؛ چرا؟
پاسخ:
سرماخوردگی یک بیماری است که از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود، مثلاً با دست دادن یا روبوسی. به همین دلیل پزشک به فرد سرماخورده می‌گوید از این کارها پرهیز کند. امّا دیابت یک بیماری مسری نیست و از تماس با دیگران منتقل نمی‌شود، پس نیازی به این توصیه نیست.
جواب گفت و گو صفحه ۹۴ علوم ششم
میکروب سرماخوردگی از چه راهی وارد بدن ما می‌شود؟
پاسخ:
میکروب سرماخوردگی (که معمولاً ویروس است) از راه‌های زیر وارد بدن ما می‌شود:
- دهان، بینی یا چشم: وقتی با دست آلوده به صورت خود (مثلاً دهان، بینی یا چشم) دست می‌زنیم، ویروس وارد بدن می‌شود.
- هوای آلوده: وقتی فرد بیمار سرفه یا عطسه می‌کند، ویروس در هوا پخش شده و ما با تنفس آن را وارد بدن می‌کنیم.
- تماس با سطوح آلوده: اگر سطوحی که به ویروس آلوده‌اند (مثل دستگیره در یا گوشی موبایل) را لمس کنیم و بعد دستمان را به صورتمان بزنیم، ویروس وارد بدن می‌شود.
برای پیشگیری، دست‌ها را مرتب بشویید و از تماس دست با صورت خودداری کنید.
جواب جمع آوری اطلاعات صفحه ۹۴ علوم ششم
با مراجعه به خانه بهداشت محله خود درباره بیماری و با اطلاعات جمع آوری کنید و به کلاس گزارش دهید.
پاسخ:
گزارش درباره بیماری وبا می‌تواند شامل اطلاعات زیر باشد:
1. معرفی بیماری وبا:
وبا یک بیماری واگیردار است که توسط باکتری Vibrio cholerae ایجاد می‌شود. این باکتری در روده انسان نوعی سم تولید می‌کند که باعث اسهال شدید و کم‌آبی بدن می‌شود. در صورت عدم درمان به‌موقع، این بیماری می‌تواند خطرناک باشد.
2. نشانه‌های بیماری:
- اسهال شدید و آبکی
- استفراغ
- تشنگی فراوان
- گرفتگی و درد عضلات ساق پا
- کم شدن یا قطع ادرار
- در موارد شدید، کم‌آبی بدن ممکن است منجر به شوک یا حتی مرگ شود.
3. زمان شیوع بیماری:
وبا معمولاً در فصل تابستان شیوع بیشتری دارد، زیرا در این فصل، رشد و تکثیر باکتری‌ها در آب و مواد غذایی آلوده بیشتر است.
4. راه‌های انتقال:
این بیماری از طریق موارد زیر منتقل می‌شود:
- مصرف آب آلوده به مدفوع: نوشیدن یا استفاده از آب‌های آلوده برای شست‌وشو.
- شست‌وشوی سبزی‌ها و میوه‌ها با آب آلوده: در صورت عدم استفاده از آب سالم، سبزی‌ها و میوه‌ها می‌توانند آلوده شوند.
- مصرف یخ و غذاهای آلوده: یخی که از آب آلوده تهیه شده باشد و غذاهای ناپخته یا مانده می‌توانند بیماری را منتقل کنند.
- غذاهای دریایی خام: مصرف ماهی یا صدف دریایی خام یا نیم‌پز که در آب‌های آلوده رشد کرده‌اند.
5. راه‌های پیشگیری:
- نوشیدن آب سالم و جوشانده
- استفاده از آب بهداشتی برای شست‌وشوی میوه‌ها و سبزیجات
- پرهیز از مصرف یخ یا غذاهای خام و نیم‌پز
- رعایت بهداشت فردی و شستن مرتب دست‌ها با آب و صابون
- اجتناب از خوردن غذاهای دریایی خام
6. درمان:
اگر فردی به وبا مبتلا شد:
جبران مایعات از دست‌رفته: نوشیدن مایعات فراوان یا استفاده از محلول‌های خوراکی (ORS)
مراجعه به پزشک: در موارد شدید، تزریق سرم و مصرف آنتی‌بیوتیک تحت نظر پزشک ضروری است.
7. اهمیت مراجعه به خانه بهداشت:
در خانه بهداشت می‌توانید اطلاعات بیشتری درباره وضعیت وبا در منطقه خود و راه‌های پیشگیری و درمان به دست آورید. همچنین می‌توانید واکسن‌های پیشگیرانه در صورت نیاز دریافت کنید.
جواب فکر کنید صفحه ۹۵ علوم ششم
به تصویر نگاه کنید. به نظر شما آیا این محیط می‌تواند سبب گسترش بیماری‌های واگیردار شود؟ اگر جواب شما مثبت است، چگونه؟
پاسخ:
بله، این محیط می‌تواند سبب گسترش بیماری‌های واگیردار شود. زباله‌ها محل تجمع حشراتی مانند مگس و پشه هستند که می‌توانند میکروب‌ها و ویروس‌ها را به انسان منتقل کنند. همچنین حیواناتی مانند سگ، گربه و موش ممکن است از این مکان تغذیه کرده و بیماری‌ها را به محیط اطراف منتقل کنند. بوی بد و آلودگی ناشی از زباله‌ها نیز می‌تواند سلامت افراد را به خطر بیندازد.
جواب سوال صفحه ۹۵ علوم ششم
بعضی میکروب‌ها دربدن جانوران زندگی می‌کنند. به این جانوران،ناقل بیماری می‌گویند؛مثلا نوعی پشه ناقل بیماری مالاریا و سگ ناقل بیماری هاری است چه جانوران دیگری می‌شناسید که ناقل بیماری هستند؟
پاسخ:
- موش: ناقل بیماری طاعون.
- کنه: ناقل بیماری‌هایی مثل تب کریمه کنگو.
- کک: ناقل طاعون.
- خفاش: ناقل ویروس‌هایی مانند هاری.
- پشه: ناقل بیماری مالاریا
- پشه خاکی: ناقل بیماری سالک.
- گنجشک و پرندگان وحشی: ناقل بیماری آنفولانزای پرندگان.
- مگس: ناقل انواع بیماری‌ها مانند اسهال خونی، تراخم و عفونت‌های گوارشی.
- گاو و گوسفند آلوده: ناقل بیماری‌هایی مانند شاربن (سیاه‌زخم) و تب مالت.
مبارزه با همه ی وجود
آیا می‌توان جایی پیدا کردکه میکروب آنجا نباشد؟
پاسخ: خیر
چرا فقط بعضی مواقع بیمار می‌شویم؟
پاسخ:
چون فقط بعضی موارد میکروب‌ها از سد‌های دفاعی بدن عبور می‌کنند و باعث ایجاد بیماری در بدن فرد می‌شوند.
جواب گفت و گو صفحه ۹۷ علوم ششم
بیماری‌ها، نشانه‌ها و علامت‌هایی دارند. بوی بد دهان، درد ماهیچه‌ها و سوزش ادرار نشانه‌های بعضی بیماری‌ها هستند. شما چند نشانه‌های دیگر از بیماری‌ها می‌شناسید؟
پاسخ: تب، لرز، درد شکم، سرگیجه، حالت تهوّع، پریدگی رنگ و …
فرد بیمار در صورت داشتن چند نشانه‌هایی چه کارهایی را باید انجام دهد و چه کارهایی را نباید انجام دهد؟
پاسخ: فوراً به پزشک مراجعه کند و تحت مداوا قرار گیرد و از مصرف دارو بدون تجویز پزشک پرهیز کند.
جواب سوال صفحه ۹۸ علوم ششم
افزایش مقاومت بدن: چرا بعضی افراد بیشتر سرما می‌خورند و یا زود به زود بیمار می‌شوند؟هرچه بدن مقاوم‌تر باشد، میکرب‌ها را سریع‌تر از بین می‌برد.
پاسخ: چون مقاوت بدن آن‌ها در برابر عوامل بیماری زا کم است.
ورزش کردن و خوردن غذای کافی و متنوّع، مقاومت بدن را در برابر میکرب‌ها افزایش می‌دهد. شما چه کارهایی را برای افزایش مقاومت بدنتان انجام می‌دهید؟
پاسخ:
- ورزش منظم: روزانه حداقل نیم ساعت ورزش می‌کنم، مثل پیاده‌روی یا دویدن، که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود.
- خوردن غذای سالم و متنوع: از سبزیجات، میوه‌ها، پروتئین، ویتامین‌ها و لبنیات استفاده می‌کنم تا بدنم مواد مغذی لازم را دریافت کند.
- خواب کافی: هر شب ۸ ساعت خواب باکیفیت دارم تا بدنم استراحت کند و انرژی لازم را بازسازی کند.
- نوشیدن آب کافی: روزانه حداقل ۶ تا ۸ لیوان آب می‌نوشم تا بدنم هیدراته بماند.
- رعایت بهداشت: دست‌هایم را مرتب با صابون می‌شویم و از تماس با سطوح آلوده خودداری می‌کنم.
- واکسن زدن: واکسن‌های لازم مثل واکسن آنفولانزا را دریافت می‌کنم تا از بیماری‌های واگیردار جلوگیری کنم.
- کنترل استرس: تلاش می‌کنم با انجام کارهای سرگرم‌کننده و آرامش‌بخش، استرسم را کم کنم چون استرس زیاد سیستم ایمنی را ضعیف می‌کند.
واکسن: تا به حال برای چه بیماری‌هایی واکسینه شده‌اید؟
پاسخ:
در ایران، برنامه واکسیناسیون کودکان به‌صورت منظم و در سنین مشخصی انجام می‌شود تا از ابتلا به بیماری‌های واگیردار جلوگیری شود. در ادامه، جدول زمان‌بندی واکسیناسیون کودکان در ایران را مشاهده می‌کنید:
| سن کودک | واکسن‌ها |
| بدو تولد | ب. ث. ژ (سل)، هپاتیت ب، فلج اطفال خوراکی |
| ۲ ماهگی | پنج‌گانه (دیفتری، کزاز، سیاه‌سرفه، هموفیلوس آنفلوانزا تیپ ب، هپاتیت ب)، فلج اطفال خوراکی، روتاویروس، پنوموکوک |
| ۴ ماهگی | پنج‌گانه، فلج اطفال خوراکی، فلج اطفال تزریقی، روتاویروس، پنوموکوک |
| ۶ ماهگی | پنج‌گانه، فلج اطفال خوراکی، فلج اطفال تزریقی، روتاویروس |
| ۱۲ ماهگی | MMR (سرخک، سرخجه، اوریون)، پنوموکوک |
| ۱۸ ماهگی | سه‌گانه (دیفتری، کزاز، سیاه‌سرفه)، فلج اطفال خوراکی، MMR |
| ۵-۶ سالگی | سه‌گانه، فلج اطفال خوراکی |
توجه داشته باشید که پس از آخرین نوبت واکسن سه‌گانه، هر ده سال یک‌بار باید واکسن دوگانه بزرگسالان (دیفتری و کزاز) تزریق شود.
جواب کاوشگری صفحه ۹۹ علوم ششم
با راهنمایی معلم خود به‌صورت گروهی، فهرستی از چند بیماری غیر واگیر و علت آن‌ها تهیه کنید و در کلاس گزارش دهید.
پاسخ:
۱- بیماری قلبی (مانند سکته قلبی)
علت: فشار خون بالا، کلسترول بالا، رژیم غذایی ناسالم، چاقی، کم‌تحرکی، و استرس.
۲- دیابت (بیماری قند)
علت: کمبود یا عدم واکنش بدن به انسولین، تغذیه ناسالم، چاقی، کم‌تحرکی و ژنتیک.
۳- سرطان (مثل سرطان ریه، سینه، و روده)
علت: مصرف سیگار، آلودگی هوا، تغذیه ناسالم، ژنتیک، و مواجهه با مواد سرطان‌زا.
۴- بیماری‌های کلیوی (مانند نارسایی کلیه)
علت: فشار خون بالا، دیابت، مصرف زیاد نمک و چربی، و مصرف داروهای مضر برای کلیه‌ها.
۵- آرتروز (التهاب مفاصل)
علت: پیری، آسیب‌های قبلی مفاصل، اضافه‌وزن، و ژنتیک.
۶- بیماری‌های تنفسی مزمن (مانند آسم و COPD)
علت: آلودگی هوا، سیگار کشیدن، ژنتیک، و واکنش‌های آلرژیک.
۷- اختلالات روانی (مانند افسردگی و اضطراب)
علت: استرس مزمن، ژنتیک، مشکلات محیطی و اجتماعی، و عدم تعادل شیمیایی در مغز.
۸- چاقی
علت: رژیم غذایی پرکالری، کم‌تحرکی، ژنتیک، و مشکلات هورمونی.
۹- کبد چرب
علت: مصرف زیاد الکل، چاقی، دیابت، و تغذیه ناسالم.
۱۰- بیماری‌های مغزی (مانند آلزایمر)
علت: پیری، ژنتیک، کم‌تحرکی، و مشکلات تغذیه‌ای.
این بیماری‌ها غیر واگیر هستند زیرا از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شوند، بلکه بیشتر تحت تاثیر عواملی مانند سبک زندگی، تغذیه، فعالیت بدنی، و ژنتیک قرار دارند. برای پیشگیری از این بیماری‌ها، تغییرات در سبک زندگی و مراقبت‌های بهداشتی مهم است.
جواب گفت و گو صفحه ۱۰۰ علوم ششم
گفته می‌شود که پیشگیری از درمان بهتر است. نظر شما چیست؟ نظر خود را با استدلال بیان کنید.
پاسخ:
من هم معتقدم که پیشگیری بهتر از درمان است. پیشگیری به ما این امکان را می‌دهد که از بروز بیماری‌ها جلوگیری کنیم، به طوری که دیگر نیازی به درمان‌های طاقت‌فرسا و پرهزینه نداشته باشیم. درمان ممکن است در شرایط خاص ضروری باشد، اما همیشه با درد، رنج و هزینه همراه است. از طرف دیگر، پیشگیری معمولاً راه‌حلی ساده و قابل دسترس است که با انجام اقدامات بهداشتی و رعایت سبک زندگی سالم می‌توان از بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری کرد.
برای مثال، ورزش منظم، تغذیه سالم، خواب کافی و رعایت بهداشت فردی می‌تواند به راحتی از ابتلا به بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا، دیابت، و بیماری‌های قلبی جلوگیری کند. این در حالی است که درمان این بیماری‌ها نیازمند مصرف داروهای گران‌قیمت و حتی جراحی‌های پیچیده است که می‌تواند کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
پیشگیری نه تنها در سطح فردی بلکه در سطح اجتماعی هم اثرگذار است. با پیشگیری، بار بیماری‌ها بر دوش سیستم‌های بهداشتی کاهش می‌یابد و فشار کمتری به جامعه وارد می‌شود. به همین دلیل پیشگیری می‌تواند هزینه‌های اجتماعی را هم کاهش دهد.
در نهایت، پیشگیری به عنوان یک فرهنگ در جامعه می‌تواند در درازمدت تأثیرات مثبت بسیاری داشته باشد. درمان ممکن است دانش پزشکی باشد، اما پیشگیری یک فرهنگ است که می‌تواند به سلامت همه افراد جامعه کمک کند.
چه راه‌هایی برای پیشگیری از بیماری‌های واگیر می‌شناسید؟
پاسخ:
با این دو روش، می‌توان از بسیاری از بیماری‌های واگیردار پیشگیری کرد و سلامت بدن را حفظ نمود.
۱- بالا بردن مقاومت بدن: هرچه بدن مقاوم‌تر باشد، میکروب‌ها را سریع‌تر از بین می‌برد. برای افزایش مقاومت بدن، می‌توان از ورزش منظم، خوردن غذاهای سالم و متنوع (شامل میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌ها و غلات کامل)، و رعایت بهداشت فردی مانند شستن دست‌ها و استفاده از ماسک در مکان‌های شلوغ استفاده کرد. خواب کافی و مدیریت استرس نیز از عوامل مهم در تقویت سیستم ایمنی بدن هستند.
۲- واکسن زدن: واکسیناسیون یکی از بهترین روش‌ها برای پیشگیری از بیماری‌های واگیر است. زمانی که واکسن وارد بدن می‌شود، سیستم ایمنی شروع به ساخت پادتن‌هایی می‌کند که در مقابله با میکروب‌ها و ویروس‌ها مؤثر هستند. هر بیماری واکسن خاص خود را دارد، بنابراین واکسیناسیون می‌تواند بدن را برای مقابله با بیماری‌های مختلف آماده کند و از ابتلا به آن‌ها جلوگیری نماید.
سخن پایانی
اگر سوالی درباره‌ی درس ۱۳ علوم ششم دبستان با موضوع درس ««سالم بمانیم»» دارید می‌توانید در بخش نظرات بپرسید تا تیم معلمان ما در اولین فرصت شما را راهنمایی کنند.
✅ جواب درس دوازدهم علوم ششم
✅ جواب درس چهاردهم علوم ششم
📝 سوالات درس سیزدهم علوم ششم
📝 نمونه سوالات پایه ششم ابتدایی
توجه: دانش‌آموزان عزیز شما می‌توانید برای دسترسی آسان‌تر به مطالب درسی عبارت «سوییتی بلاگ» را درانتهای مطلب مورد نظر خود سرچ(جست و جو) کنید.
نظرات کاربران