جواب درس دوازدهم فارسی ششم ابتدایی
در این نوشته جدیدترین گام به گام درس ۱۲ فارسی ششم دبستان با موضوع درس«دوستی» قرار گرفته است که شامل جواب درک مطلب، گوش کن و بگو، خوانش و فهم، معنی، متضاد و هم خانواده می‌باشد. در ادامه با ما از بخش مطالب درسی پایه ششم ابتدایی همراه باشید.
جواب درک مطلب صفحه ۸۶ فارسی ششم
۱- به عقیده‌ی عنصرالمعالی، وظیفه‌ی ما نسبت به دوستان قدیمی چیست؟ عبارتی از متن بیابید که این نظر را نشان دهد.
پاسخ: عنصرالمعالی معتقد است که وظیفه‌ی ما نسبت به دوستان قدیمی، وفاداری و حفظ دوستی است.
او می‌گوید: چون دوستِ نو گیری، پشت بر دوستانِ کهن، مکن.
۲- چگونه می‌توان از یک نیم‌دوست، دوستی یک دل ساخت؟
پاسخ: باید به او اعتماد کرد و از او حمایت کرد. باید با او صمیمی بود و به او محبت کرد. همچنین باید با او مشورت کرد و از نظرات او بهره برد.
۳- منظور از «تدبیر ده تنه» چیست؟ نویسنده برای تأیید سخن خود از چه آیه‌ای استفاده می‌کند؟
پاسخ: «تدبیر ده تنه» یعنی تصمیم‌گیری با مشورت دیگران.
-از آیه «وَ شاوِرهُم فی الاَمر»
۴- افرادی که در کارها با دیگران مشورت می‌کنند، چه تفاوتی با آن‌هایی دارند که مشورت نمی‌کنند؟
پاسخ: آنها از نظرات دیگران بهره می‌برند و تصمیمات بهتری می‌گیرند و در کار‌هایشان موفق می‌شوند.
جواب گوش کن و بگو صفحه ۸۷ فارسی ششم
به قصّه‌ی «یک قطره عسل» با دقّت گوش دهید و سپس درباره‌ی پرسش‌های زیر گفت و گو کنید.
۱- سگ شکاری از نظر ظاهر چه ویژگی‌هایی داشت؟
پاسخ: لاغر اندام با رست‌ها و پاهای باریک و بلد
۲- شکارچی چگونه به وجود عسل پی برد؟
پاسخ: دید در اطراف غار زنبور‌های عسل پرواز می‌کند و از شکاف یک سنگ قطره قطره عسل می‌ریزد.
۳- شکارچی با دیدن عسل چه تصمیمی گرفت؟
پاسخ: تصمیم گرفت که هروز به آن‌جا برود و قدری از این عسل‌ها را بردارد و به شهر ببرد و بفروشد.
۴- شکارچی چگونه موفّق شد که کوزه‌اش را از عسل پر کند؟
پاسخ: لباس‌های خود را محکم بست و صورت خود را با پارچه پوشاند و با احتیاط کوزه‌اش را پر کرد.
۵- مرد بقّال پس از چشیدن عسل چه گفت؟
پاسخ: آفرین بر تو و این عسل! من همیشه چند جور عسل موجود دارم اما این عسل از همه‌ی آنها بهتر است.
۶- مرد بقّال چگونه وزن عسل درون کوزه را به دست آورد؟
پاسخ: کوزه عسل را بر ترازو گذاشت و وزن کرد.
۷- علّت شکسته شدنِ سرِ مرد بقّال چه بود؟
پاسخ: شکارچی کوزه را بر سر مرد بقال شکست.
۸- چرا قاضی گفت: «سگ و راسو را نمی‌توان مجازات کرد؟»
پاسخ: زیرا راسو حیوان است و می‌خواسته یک قطره عسل بخورد سگ هم حیوان است و به راسو حمله کرده است.
۹- باسوادی و وظیفه‌شناس بودن چه سودی دارد؟
پاسخ: باسوادی و وظیفه شناسی یعنی اینکه صیاد، سگ شکاری را بدون اینکه آن را ببندد به بازار نمی‌آورد و مرد بقال هم راسویی که تربیت نمی‌پذیرد را نگه نمی‌دارد.
۱۰- چگونه می‌توان از دعوا و زد و خورد پیشگیری کرد؟
پاسخ: تا زمانی که اختلاف‌ها تا کوچک است به داروغه و محتسب و حاکم و قاضیِ شهر مراجعه کنیم.
جواب خوانش و فهم صفحه ۸۹ فارسی ششم
۱- مفهوم بیت «فجر تا سینه‌ی آفاق شکافت ⭐️⭐️⭐️ چشم بیدار علی خفته نیافت» چیست؟
پاسخ: حضرت علی (ع) معموال تا سحرگاه عبادت می‌کرد در این بیت هم منظور این است که حضرت علی(ع) تا صبح مشغول عبادت و راز و نیاز با خداوند بوده و خواب به چشمانش نیامده است.
۲- در بیت «دست در دامن مولا زد در ⭐️⭐️⭐️ که علی بگذر و از ما مگذر» واژه‌هایی که مشخّص شده است با چه آهنگی خوانده می‌شود؟
پاسخ:
مولا: با کشیده و بلند
علی: با آهنگ بلند و کشیده
معنی دوستی صفحه ۸۴ فارسی ششم
بدان ای پسر مردمان تا زنده‌اند از دوستان ناگزیرند.
مفهوم: ای فرزندم آگاه باش که انسان تا زمانی که زنده است ناچار است که دوستانی داشته باشد.
که مرد اگر بی برادر باشد به که بی دوست.
مفهوم: که اگر یک انسان برادر نداشته باشد بهتر از این است که هیچ دوستی نداشته باشد.
از آنکه حکیمی را پرسیدند که دوست بهتر یا برادر؟
مفهوم: به این دلیل که از دانشمندی پرسیدند که دوست بهتر است یا برادر؟
گفت: برادر نیز، دوست بِه
مفهوم: گفت: برادر خوب است ولی داشتن دوست بهتر از آن است.
پس به کار دوستان اندیشه کن و دوستی ایشان به مردمی و احسان، تازه دار.
مفهوم: پس به اعمال و رفتار دوستانت فکر کن و دوستی خود را با انسانیت و نیکی کردن حفظ کن.
و چون دوست نو گیری پشت بر دوستان کهن مکن.
مفهوم: و زمانی که دوست جدیدی پیدا کردی دوستان قدیمی را از یاد نبر.
دوست، همی طلب و دوستان کهن را بر جای همی دار تا همیشه بسیار دوست داشته باشی.
مفهوم: همیشه در حال پیدا کردن دوست باش و دوستان قدیمی را نیز برای خود نگه دار تا همیشه دوستان زیاد داشته باشی.
و دیگر با مردمانی که با تو به راه دوستی روند و «نیم دوست» باشند، نیکویی و سازگاری کن.
مفهوم: و همچنین با کسانی که دوستی مختصری داری با نیکویی رفتار کن.
و در هر نیک و بد به ایشان مشفق باش.
مفهوم: و در حوادث نیک و بد نسبت به آنها مهربان باش.
تا چون از تو مردمی ببینند، دوست یکدل شوند.
مفهوم: چون وقتی که این رفتارها را از تو می‌بینند، دوست صمیمی و واقعی تو می‌شوند.
معنی کلمات دوستی فارسی ششم
| ناگزیر: ناچار | طلب: درخواست |
| حکیم: دانشمند | همی طلب: انتخاب کن ، بگیر ، درخواست کن |
| بِه: بهتر | سازگاری: سازش |
| مردمی: انسانیت ، انسان بودن | مشفق: دلسوز ، مهربان |
| احسان: نیکی | با تو نیم دوست باشند: با تو کمی دوست باشند. |
| کهن: قدیمی | یک دل: صمیمی |
معنی مشاوره صفحه ۸۵ فارسی ششم
مشاورت کردن در کارها از قوی رایی مردم باشد و از تمامی عقل و پیشبینی
مفهوم: مشورت در کارها نشانه هوشمندی، دانایی و آینده نگری انسان است.
چه هرکس را دانشی باشد و هر یکی چیزی داند؛ یکی بیشتر و یکی کمتر
مفهوم: چون هرکسی دانشی دارد و چیزی می‌داند؛ بعضی‌ها بیشتر می‌دانند و بعضی‌ها کمتر
و یکی دانشی دارد و هرگز به کار نبسته است و نیازموده
مفهوم: بعضی‌ها دانشی دارند و هرگز از آن استفاده نکرده اند و آن را امتحان نکرده اند.
و یکی همان دانش داند و کار بسته است و آزموده
مفهوم: و بعضی‌ها همان دانش را دارند و از آن استفاده کرده‌اند و آن را امتحان کرده‌اند.
مَثَل این، چنان باشد که: یکی باشد که بسیار سفر‌ها کرده باشد و جهان بسیار دیده و سرد و گرم چشیده و در میان کارها بوده، با آن کس برابر نتوان کرد که هرگز سفر نکرده باشد و ولایت‌ها ندیده
مفهوم: مثلاً آن کسی که سفرهای زیادی کرده و دنیا را دیده و تجربه های بسیاری کسب کرده است و کارهای بسیاری انجام داده باشد، با کسی که هرگز سفر نکرده باشد و شهرهای مختلف را ندیده باشد نمی‌‌تواند یکسان باشد.
و از این رو گفته‌اند: تدبیر با دانایان و پیران و جهان دیدگان باید کرد.
مفهوم: به همین دلیل گفته‌اند: برای انجام کارها باید با عاقلان و کهنسالان و افراد با تجربه مشورت کرد.
و نیز یکی را خاطر تیزتر باشد و در کارها زودتر تواند دید و یکی کند فهم باشد.
مفهوم: و همچنین یکی هوش بیشتری دارد و نتیجه کارها را زودتر می‌تواند پیش بینی کند و یکی هوش کمتری دارد و دیرتر می‌فهمد.
و تدبیر ده تنه چون زور ده مرد باشد.
مفهوم: چاره اندیشی ده نفر مانند قدرت و نیروی ده مرد قوی و نیرومند است.
(همانطور که زور ده نفر از زور یک نفر بیشتر است فکر و اندیشه ده نفر هم از فکر و اندیشه یک نفر بهتر کار می‌کند.)
همه جهانیان معتقدند که هیچ آفریده، داناتر از پیغامبر (ص) نبوده است.
مفهوم: همه جهانیان به این عقیده دارند که هیچ آفریده ای در دنیا داناتر و عاقل تر از پیامبر (ص) نبوده است.
و با این همه فضیلت و معجزات که او را بُود، خدای (تعالی) او را می‌فرماید: « وَ شاور هُم فی الامر»
مفهوم: و با این همه خردمندی و معجزه ها که پیامبر داشت، خدای بلند مرتبه به او می‌فرماید: در کارها با دیگران مشورت کن.
یا محّمد چون کاری کنی و یا مهّمی تو را پیش آید، با یاران خویش تدبیر کن.
مفهوم: ای محمّد زمانی که می خواهی کاری را انجام بدهی و یا کار مهّمی پیش آمد با یاران خود مشورت کن.
مشورت ناکردن در کارها، ضعف رایی باشد و هیچ شغلی بی‌مشورت، نیکو نیاید.
مفهوم: مشورت نکردن در کارها نشانه بی عقلی است و هیچ کاری بدون مشورت به خوبی انجام نمی‌شود.
معنی کلمات مشاوره صفحه ۸۵ فارسی ششم
| مشاورت: مشورت – همفکری | تیزتر: قوی‌تر |
| قوی رایی: هوشمندی | تدبیر ده تَنه چون زور ده مَرده باشد: تصمیمی که توسط ده مرد گرفته می‌شود مانند زور ده نفر قوی و نیرومند است. |
| تمام عقلی: عاقل بودن – دانایی | فهم: درک کردن |
| پیش بینی: آینده نگری | متفّق: اتفاق داشتن – هماهنگ بودن |
| مَثَل: مثال | پیش آید: اتفاق افتد. |
| ولایت: شهرها | شغل: کار |
| در میان کارها بوده: کارهای زیادی انجام داده | فضیلت: برتری |
| تدبیر: چاره اندیشی – فکر کردن | تعالی: بلند مرتبه |
| جهان دیده: باتجربه | ضعیف رأیی: کم عقلی |
| خاطر: اندیشه | وشاورهم فی الامر: در کارها (با مردم) مشورت کن. |
کلمات مخالف ومتضاد درس دوازدهم فارسی ششم
زنده ≠ مرده
مرد ≠ زنده
دوست ≠ دشمن
بِه ≠ بد
بی‌دوست ≠ دوستدار
حکیم ≠ نادان
بهتر ≠ بدتر
اندیشه ≠ جهل
احسان ≠ خساست ، بدکردار
کهن ≠ نو
نیکویی ≠ بدی
سازگاری ≠ نا سازگاری
مشفق ≠ نا مهربان
یکدل ≠ ریاکار
مشورت ≠ خود رایی
برابر ≠ نا برابر
قوی رایی ≠ ضعیف رایی
تدبیر ≠ بی تدبیری
بیشتر ≠ کمتر
سرد ≠ گرم
پیران ≠ جوانان
دانایان ≠ جاهلان
نیازموده ≠ آزموده، آموزش دیده
آزموده ≠ نا آزموده
جهان دیدگان ≠ بی تجربه‌ها
خاطر تیزتر ≠ جاهل‌تر، کند فهم
متّفق ≠ مخالف
نیکو ≠ نا‌پسند
کلمات هم خانواده درس دوازدهم فارسی ششم
حکیم = حاکم، حکما، حکم، محکوم
پرسید = پرسش، پرسان، پرسشگر
احسان = حُسن، تحسین، مُحسن، احسنت، مَحاسن
کهن = کهنه، کهنسال
طلب = طالب، مطلوب، مطالب، طلاب، طلبه
نیکویی = نیکو، نیکان
سازگاری = سازش، سازنده، سازمان
مشفق = شفیق، شفقت
مشاورت = مشاوره، شورا، مشورت
قوی = مُقَوی، اَقویا، قُوا، تقویت
آزمود = آزمایش، آزمودن، آزمایشگاه، آزمون
ولایت = والی، ولی، اولیا، متولّی
تدبیر: تَدَبُّر = مُدبِّر، دبیر
معجزه = اعجاز، عاجز، عجوزه
تعالی = مُتعالی، عالی، علی
امر = اوامر، امیر، امارت، اُمرا
مهم = اَهَم، مُهمّات، اهمیت
ضعیف = تضعیف، ضعف
فضیلت = فضل، فضایل، فاضل، اَفضل، فُضال
خطر = خطور، خاطر، مخاطره، خطرات
محرم = حرم، احرام، احترام، محترم
معنی شعر شیرخدا فارسی ششم
۱- علی آن شیرِ خدا شاهِ عرب / اُلفتی داشته با این دلِ شب
معنی: حضرت علی آن کسی است که با شجاعت بسیار مانند شیر در راه خدا می‌جنگید (اشاره به لقب اسدالله) برترین مرد عرب بود و با تاریکی شب انس و الفت داشت.
آرایه ادبی:
تشبیه علی به شیر
دل شب: تشخیص
۲- شب ز اسرارِ علی آگاه است / دلِ شب، مَحرَمِ سرّ الله است
معنی: شب از رازهای حضرت علی (ع) خبر دارد. تاریکی شب رازدار رازهای الهی است چرا که او شب‌ها با خدای خود راز و نیاز می‌کند.
آرایه ادبی:
تشخیص (شخصیت بخشی به شب)
۳- شب شنفته است مناجاتِ علی / جوششِ چشمه‌ی عشقِ ازلی
معنی: شب صدای دعای حضرت علی (ع) و عشقی را که مانند چشمه‌ای در وجود او می‌جوشید شنیده است.
آرایه ادبی:
واج آرایی در حرف “ش”
چشمه عشق: اضافه تشبیهی
۴- کلماتی چو دُر آویزه‌ی گوش / مسجدِ کوفه هنوزش مَدهوش
معنی: صحبت‌ها و دعاهای با ارزش حضرت علی (ع) در مسجد کوفه هنوز در گوش مسجد مانده و هنوز عاشق آن سخنان است.
آرایه ادبی:
کنایه: آویزه‌ی گوش کردن کنایه از به یاد سپردن و پند گرفتن
۵- فجر تا سینه‌ی آفاق، شکافت / چشمِ بیدارِ علی، خفته نیافت
معنی: خورشید طلوع کرد و سپیده زد؛ اما علی (ع) هنوز بیدار است.
آرایه ادبی:
شخصیت بخشی: (فجر همچون انسان می‌بیند – آفاق همچون انسان سینه‌ای دارد که شکافته شده)
تضاد: بین بیدار و خفته
۶- ناشناسی که به تاریکی شب / می‌بَرَد شام یتیمان عرب
معنی: حضرت علی (ع) در تاریکی شب به صورت ناشناس برای یتیمان عرب غذا می‌برد.
آرایه ادبی:
تلمیح به یتیم نوازی حضرت علی (ع)
تناسب بین شب و تاریکی – شب و شام
۷- عشق بازی که هم آغوشِ خطر / خُفت در خوابگه پیغمبر
معنی: انسان عاشقی که با پذیرفتن خطر به جای پیامبر (ص) در محل خواب ایشان خوابید (این بیت اشاره دارد به زمانی که مشرکان می‌خواستند پیامبر (ص) را در محل خوابش بکشند؛ اما حضرت علی (ع) خوابید و جان ایشان را نجات داد).
آرایه ادبی:
تلمیح به خوابیدن حضرت علی (ع) در بستر پیامبر و هجرت پیامبر
شخصیت بخشی به خطر در جمله آغوش داشتن
۸- آن دَمِ صبحِ قیامت تأثیر / حلقه‌ی در، شد از او دامن گیر
معنی: در آن صبح گاهی که از قیامت نشانه داشت، حلقه در، دست به دامان (ع) شد (به واقعه‌ی سحر نوزدهم ماه مبارک رمضان وقتی که حضرت علی (ع) قصد داشت از خانه بیرون بیایید تا به مسجد برود پیراهن حضرت به حلقه‌ی در گیر می‌کند).
آرایه ادبی:
جناس بین دم و در
شخصیت بخشی به در
۹- دست در دامنِ مولا زد، در / که علی بگذار و از ما مگذر
معنی: در، دست به دامان علی (ع) شد (از او خواهش کرد) علی از رفتن منصرف شو و از من عبور نکن.
آرایه ادبی:
جناس تام بین در و در
واج آرایی حرف “د”
تضاد بین بگذر و مگذر
شخصیت بخشی به در
کنایه: دست در دامن زدن کنایه از خواهش کردن
۱۰- شبروان، مستِ ولای تو علی / جانِ عالم به فدای تو علی
معنی: ای علی! عارفان، مست و مدهوش دوستی و ولایت تو هستند، جان همه‌ی عالم به فدای تو باد.
آرایه ادبی:
شب روان کنایه از شب زنده داران خداشناس
شخصیت بخشی و جان بخشی به عالم در جمله جان عالم
معنی کلمات شیرخدا فارسی ششم
| اُلفت: انس و دوستی | آویزه: آویزان ، آویخته |
| اَسرار: رازها ، جمع سر | خوابگه: محل خواب |
| آگاه: باخبر | مدهوش: بی‌هوش ، سرگشته ، حیران |
| شنفته است: شنیده است. | دَم: لحظه |
| محرم: رازدار | معنی لغات درس دوازدهم فارسی ( شیر خدا ) |
| مناجات: راز و نیاز | فجر: سپیده دم ، طلوع صبح |
| جوشش: جوش و خروش | آفاق: سراسر آسمان ، جمع افق |
| خفته: خوابیده | دامن گیر: مانع |
| ازلی: بی آغاز ، آنچه از ابتدا وجود داشته | بگذر: عبور کن ، در اینجا یعنی بی خیال شو یا منصرف شو |
| چو: چون | مگذر: عبور نکن ، رد نشو |
| کلمات: واژه‌ها ، لغت‌ها ، جمع کلمه | مست: مدهوش ، کسی که از خود بی خود می‌شود. |
| خُفت: خوابید | شبروان: کسانی که در شب حرکت می‌کنند ، عارفان، در اینجا شب زنده دارانی که در شب با خداوند راز و نیاز و مناجات می‌کنند. |
کلمات مخالف و متضاد درس دوازدهم فارسی ششم
دشمنان ≠ دوستان
ضعیف ≠ قوی
مظلوم ≠ ظالم
زنده ≠ مرده
کهن ≠ بدیع و نو
دانا ≠ نادان
کلمات هم خانواده درس دوازدهم فارسی ششم
معجزات = اعجاز
طلب = طالب، مطلوب
نیکویی = نیک، نیکی
مشورت = مشاوره، مشاور
عاقل = عقل، تعقل
فهم = فهیم، تفهیم
سخن پایانی
اگر سوالی درباره جواب درس دوازدهم فارسی پایه ششم دبستان با موضوع درس««دوستی»» دارید آن را از قسمت نظرات بپرسید. تیم معلمان ما در اولین فرصت شما را راهنمایی می‌کنند.
✅ جواب درس یازدهم فارسی ششم
✅ جواب درس سیزدهم فارسی ششم
📝 نمونه سوالات پایه ششم ابتدایی
توجه: دانش‌آموزان عزیز شما می‌توانید برای دسترسی آسان‌تر به مطالب درسی عبارت «سوییتی بلاگ» را در انتهای مطلب مورد نظر خود سرچ(جست و جو) کنید.
نظرات کاربران