ضرب المثل «اگه روت نمیشه غربیل بگیر جلوت»

در فرهنگ ایرانی، ضرب‌المثل‌ها نقش مهمی در انتقال مفاهیم اجتماعی و اخلاقی دارند. بسیاری از این عبارات حکمت‌های عمیقی در خود نهفته دارند که با چند کلمه، داستانی کامل را روایت می‌کنند. یکی از این ضرب‌المثل‌ها که هنوز هم در گفتار روزمره مردم استفاده می‌شود، «اگه روت نمیشه، غربیل بگیر جلوت» است. اما این ضرب‌المثل دقیقاً چه معنایی دارد؟ چه زمانی از آن استفاده می‌شود؟ و چه ارتباطی با واقعیت‌های اجتماعی ما دارد؟ بیایید سفری به دل این حکمت عامیانه داشته باشیم. در ادامه با ما از بخش ضرب المثل سوییتی بلاگ همراه باشید.

ریشه‌ شناسی ضرب‌المثل

ضرب‌المثل «اگه روت نمیشه، غربیل بگیر جلوت» به نوعی تلاش برای پنهان کردن چیزی را توصیف می‌کند که در واقع کاملاً آشکار است.

غربیل چیست و چه نقشی در این ضرب‌المثل دارد؟

غربیل وسیله‌ای شبیه الک است که در گذشته برای جداسازی مواد مانند آرد و سبوس استفاده می‌شد. اما غربیل برخلاف الک، دارای سوراخ‌های درشت‌تری است، بنابراین اگر کسی آن را جلوی صورتش بگیرد، نمی‌تواند چیزی را واقعاً پنهان کند.

توضیح مفهومی و نمادین

این ضرب‌المثل برای اشاره به افرادی به کار می‌رود که به‌جای پذیرش واقعیت، سعی می‌کنند آن را به شکل ناشیانه‌ای پنهان کنند. مثل این‌که فردی بخواهد پشت یک پرده‌ی شفاف مخفی شود و تصور کند که کسی او را نمی‌بیند!

کاربردهای روزمره ضرب‌المثل

حال که با مفهوم این ضرب‌المثل آشنا شدیم، ببینیم در چه شرایطی ممکن است آن را به کار ببریم.

۱. مخفی کردن حقیقت آشکار

گاهی افراد نمی‌خواهند چیزی را قبول کنند، اما رفتارشان نشان می‌دهد که به‌خوبی از آن آگاه‌اند. مثلاً:

🔹 شخصی که از روی غرور نمی‌خواهد به اشتباه خود اعتراف کند، اما رفتارش نشان می‌دهد که حقیقت را می‌داند.
🔹 کسی که وانمود می‌کند از موضوعی بی‌اطلاع است، درحالی‌که کاملاً در جریان ماجرا قرار دارد.

۲. بهانه‌های ناموجه

وقتی فردی می‌خواهد از زیر بار مسئولیت شانه خالی کند، اما بهانه‌هایش چندان قابل قبول نیستند، این ضرب‌المثل به او یادآوری می‌کند که تلاشش بیهوده است.

مثلاً مدیری که قول افزایش حقوق داده اما بعد از مدتی می‌گوید: «شرایط شرکت اجازه نمی‌دهد»، درحالی‌که همه می‌دانند سود شرکت در حال افزایش است!

۳. رفتارهای متناقض

گاهی افراد ادعا می‌کنند که به چیزی اعتقاد ندارند، اما رفتارشان نشان می‌دهد که کاملاً درگیر آن هستند.

مثلاً فردی که ادعا می‌کند به شبکه‌های اجتماعی علاقه‌ای ندارد اما روزانه ساعت‌ها در آن‌ها وقت می‌گذراند!

ضرب‌المثل‌های مشابه در فرهنگ‌های دیگر

چنین مفاهیمی در سایر زبان‌ها و فرهنگ‌ها نیز وجود دارد. برخی از نمونه‌های مشابه:

🔹 انگلیسی: Hiding behind a sieve (پشت یک غربیل پنهان شدن)
🔹 فرانسوی: Se cacher derrière un rideau de fumée (پشت یک پرده‌ی دود پنهان شدن)
🔹 عربی: يخفي الشمس بالغربال (خورشید را با غربیل پنهان کردن)

همه‌ی این‌ها نشان‌دهنده‌ی تلاش بی‌فایده برای پنهان کردن چیزی آشکار هستند.

سوالات مطرح شده درباره ضرب المثل اگه روت نمیشه غربیل بگیر جلوت:

نتیجه گیری:

ضرب‌المثل «اگه روت نمیشه، غربیل بگیر جلوت» تصویری طنزآمیز از تلاش بی‌نتیجه‌ی انسان برای مخفی کردن واقعیت است. این عبارت در موقعیت‌هایی به کار می‌رود که فردی تلاش می‌کند چیزی را بپوشاند، اما شفافیت موضوع به‌قدری زیاد است که تلاش او بی‌اثر می‌ماند.

🔹 این ضرب‌المثل ریشه در فرهنگ عامیانه دارد و در مکالمات روزمره مردم همچنان مورد استفاده است.
🔹 در مواردی به کار می‌رود که کسی از روی غرور، ترس یا انکار، نمی‌خواهد حقیقت را بپذیرد.
🔹 نمونه‌های مشابه آن را می‌توان در سایر زبان‌ها و فرهنگ‌ها نیز یافت.

در نهایت، این ضرب‌المثل به ما یادآوری می‌کند که پذیرش حقیقت همیشه بهتر از تلاش برای پنهان کردن آن است. به قول معروف، «حقیقت را نمی‌توان برای همیشه زیر غربیل نگه داشت!»

داستان کودکانه با ضرب المثل « اگه روت نمیشه، غربیل بگیر جلوت »

داستان کوتاه کودکانه‌ : اگه روت نمیشه، غربیل بگیر جلوت

در دل یک کوچه‌ی قدیمی در تهران، مش رحمت، بقال محل، سال‌ها بود که همه را با اخلاق خاص و شیرین‌زبانی‌هایش می‌شناختند. اما یک ویژگی عجیب هم داشت: هیچ‌وقت اشتباهش را قبول نمی‌کرد!

یک روز صبح، مش رحمت باعجله از خانه بیرون آمد و کرکره‌ی مغازه را بالا زد. همان‌طور که داشت بساط روزانه‌اش را مرتب می‌کرد، چشمش به یک جعبه تخم‌مرغ افتاد که دیشب بیرون از یخچال جا مانده بود. تخم‌مرغ‌ها خراب شده بودند، اما او که نمی‌خواست اشتباهش را بپذیرد، با خودش گفت: «ای بابا، چیزی نشده! تخم‌مرغ خراب هم مشتری خودش رو داره!»

همان موقع، مشد کریم، نانوا، وارد مغازه شد و گفت:
– مش رحمت، دو شونه تخم‌مرغ بده، امروز صبح مشتری زیاد داریم.

مش رحمت با اعتمادبه‌نفس جعبه‌ی تخم‌مرغ‌ها را جلو گذاشت. اما هنوز چند دقیقه نگذشته بود که مشد کریم با عصبانیت برگشت:
– رحمت! اینا فاسدن! کل نونوایی رو بوی گند برداشت!

مش رحمت، که نمی‌خواست زیر بار برود، سرش را خاراند و گفت:
– نه بابا، تازه‌ان! تو حساس شدی مشد کریم!

کریم تخم‌مرغی را شکست و بوی بدش در فضا پیچید. اهالی محل که آن اطراف بودند، با خنده گفتند:
– رحمت، اگه روت نمیشه اعتراف کنی، حداقل یه غربیل بگیر جلوت که ما قیافه‌تو نبینیم!

مش رحمت که دید دیگر راه فراری نیست، سرش را پایین انداخت و گفت:
– خب، حالا که این‌طور شد، بیاین دو تا چایی بزنیم پای این تخم‌مرغ‌های خراب!

همه خندیدند، اما از آن روز به بعد، مش رحمت یاد گرفت که حقیقت را هیچ‌وقت نمی‌شود پشت غربیل پنهان کرد!

انشا ضرب‌المثل « ﻣﺎﻫﯽ ﺭﺍ ﻫﺮ ﻭﻗﺖ ﺍﺯﺁﺏ ﺑﮕﯿﺮﯼ ﺗﺎﺯﻩ ﺍﺳﺖ »

در زندگی روزمره، بسیاری از ما با موقعیت‌هایی مواجه می‌شویم که در آن‌ها احساس خجالت یا معذب بودن داریم، اما به جای پذیرش این حس، به دنبال راهی برای پنهان کردن آن می‌گردیم. ضرب‌المثل «اگه روت نمیشه، غربیل بگیر جلوت» به چنین موقعیت‌هایی اشاره دارد. این ضرب‌المثل طنزآمیز اما عمیق، به کنایه از کسانی گفته می‌شود که تلاش می‌کنند چیزی آشکار را بپوشانند، اما روش آن‌ها نه‌تنها مؤثر نیست، بلکه بیشتر موجب جلب توجه می‌شود.

«غربیل» به معنی الک است، که پر از سوراخ‌های ریز است. حال، تصور کنید کسی که از انجام کاری خجالت می‌کشد، به جای اینکه صادقانه با حس خود روبه‌رو شود، غربیل را جلوی صورت خود بگیرد تا مثلاً دیده نشود! واضح است که این کار نه‌تنها او را پنهان نمی‌کند، بلکه دیگران را بیشتر متوجه موقعیت او می‌سازد. این ضرب‌المثل به طور کلی به افرادی اشاره دارد که برای پوشاندن حقیقت یا فرار از مسئولیت، راه‌های غیرمنطقی و ناکارآمد را انتخاب می‌کنند.

فرض کنید فردی در یک جلسه کاری اشتباه بزرگی مرتکب شده است. به جای اینکه مسئولیت اشتباه خود را بپذیرد و به اصلاح آن بپردازد، سعی می‌کند با توجیه‌های غیرمنطقی و انداختن تقصیر به گردن دیگران، خود را از مهلکه نجات دهد. اما در نهایت، این رفتار نه‌تنها باعث بهبود شرایط نمی‌شود، بلکه اعتبار و اعتماد دیگران نسبت به او را از بین می‌برد. این دقیقاً همان جایی است که ضرب‌المثل «اگه روت نمیشه، غربیل بگیر جلوت» مصداق پیدا می‌کند.

نتیجه‌‌گیری:

این ضرب‌المثل به ما یادآوری می‌کند که پذیرش حقیقت و مواجهه صادقانه با اشتباهاتمان، بسیار مؤثرتر از تلاش برای پنهان کردن آن‌ها با روش‌های غیرمنطقی است. شفافیت و مسئولیت‌پذیری، ارزش‌هایی هستند که نه‌تنها به رشد فردی کمک می‌کنند، بلکه موجب جلب احترام و اعتماد دیگران نیز می‌شوند. پس به جای اینکه در موقعیت‌های دشوار «غربیل» را جلوی خود بگیریم، بهتر است با صداقت و تدبیر، بهترین راه‌حل را انتخاب کنیم.