جواب درس دهم مطالعات هشتم
در این نوشته جدیدترین گام به گام درس ۱۰ مطالعات هشتم متوسطه اول با موضوع «از رحلت پیامبر تا قیام کربلا» قرار گرفته است که شامل جواب صفحات ۵۵ تا ۶۱ کتاب درسی میباشد. در ادامه با ما از بخش پاسخ سوالات مطالعات هشتم همراه باشید.
جواب فعالیت صفحه ۵۷ مطالعات اجتماعی هشتم
۱- پس از مطالعه درس، با یکدیگر همفکری کنید و دلایل بروز فتنهها و جنگها علیه حکومت امام علی (ع) را بیان کنید.
پاسخ:
✔ ریاست طلبی و ثروت اندوزی بیعت شکنان
✔ اجرای عدالت توسط امام علی (ع)
✔ اصرار امام علی (ع) بر عمل به قرآن و سنت پیامبر و اجرای عدالت
✔ توجه به آبادانی
✔ پرهیز از ظلم و ستم
✔ صلح طلبی
جواب فعالیت صفحه ۵۹ مطالعات اجتماعی هشتم
۲- کاربرگه شماره (۶) منشور حکومتی امام علی (ع) را انجام دهید.
پاسخ کاربرگه شماره ۶:
شور حکومتی امام علی
وقتی امیرالمومنین علی، مالک اشتر یکی از یاران خود را به حکومت مصر منصوب کرد، به او نامهای نوشت. این نامه یکی از مهمترین اسناد سیاسی و حقوقی تاریخ اسلام است. در این نامه، امام ویژگیهای حکومت اسلامی، و روابط متقابل مردم و حاکمان را بیان کرده است.
یکی از این نامه را مرور کنید و بگویید هر فراز مربوط به کدام یک از اصول حکومتی آن حضرت است؟
فرازهایی از نامۀ علی به مالک اشتر فرماندار مصر: ای مالک…
۳- به طور گروهی با مراجعه به کتاب نهجالبلاغه، چند عبارت از آن انتخاب کنید و با خط خوش روی مقوا بنویسید و در کلاس نصب کنید.
پاسخ:
✔ سه کار شرم بر نمیدارد: خدمت به مهمان، برخاستن از جا در برابر معلم و گرفتن حق خود.
✔ درباره آنچه از آن شناختی نداری، سخن مگوی.
✔ دانشی که تو را اصلاح نکند، گمراهی است.
✔ سینه عاقل، صندوق اسرارش میباشد.
✔ انسان در زیر زبان خویش پنهان است.
✔ قناعت پیشه کردن، از عزت نفس است.
✔ احمقترین خلق کسی است که خود را عاقلترین خلق بداند.
۴- با مطالعه درس، سه ویژگی برای حکومت معاویه بنویسید. این ویژگیها چه مغایرتی با دستورات اسلام داشت؟
پاسخ:
✔ به دست آوردن قدرت با حیله و نیرنگ
✔ عدم وفاداری به صلح با امام حسن(ع)
✔ انتخاب یزید به جانشینی
جواب فعالیت صفحه ۶۱ مطالعات اجتماعی هشتم
۵- انگیزه و اهداف امام حسین از قیام عاشورا چه بود؟ فهرست کنید.
پاسخ:
✔ اصلاح امت
✔ امر به معروف و نهی از منکر
✔ پیاده کردن سیره پیامبر و حضرت علی
۶- منظور از زنده نگه داشتن قیام ابا عبداللّه (ع) چیست؟ گفت و گو کنید.
پاسخ:
✔ عمل به دستورات اسلام و اجرای اهداف امام حسین (ع)
✔ درس گرفتن از امام و قیامش
۷- درصورتی که در مدرسه به فیلم «روز واقعه» دسترسی دارید با راهنمایی معلّم، بخشهایی از آن را تماشا کنید و سپس به سؤالات معلّم پاسخ دهید.
پاسخ: بر عهدهی دانش آموزان و معلم است.
جواب به کار ببندیم صفحه ۶۲ مطالعات اجتماعی هشتم
یکی از فعّالیتها را انتخاب کنید و انجام دهید.
۱- با رجوع به پایگاه الکترونیکی شبکه رشد (www.Roshd.ir) درباره دلایل پیروزی مسلمانان در جنگ بدر و شکست آنان در جنگ اُحُد، پژوهشی انجام دهید و گزارش آن را به صورت روزنامه دیواری در کلاس نمایش دهید.
پاسخ: ایمان سپاهیان پیامبر به خدا و البته رشادتهای امام علی (ع) و حمزه (عموی پیامبر) از دلایل پیروزی در جنگ بدر بود. اما در جنگ اُحُد، سستی، نزاع و نافرمانی سپاهیان پیامبر، آنان را شکست داد.
پاسخ کاملتر:
۱. علل پیروزی مسلمانان در جنگ بدر
- سپاه مسلمانان با تعداد اندک (حدود ۳۱۳ نفر) در مقابل سپاه بزرگ قریش ایستادند.
- ایمان و توکل به خداوند، و یاری الهی: یکی از مهمترین دلایل پیروزی است.
مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی - آمادگی و سازماندهی مناسب مسلمانان؛ انتخاب موقعیت مناسب و فرماندهی خوب.
- استفاده از موقعیت اقتصادی دشمن و ضربهزدن به کاروان تجاری قریش، که موجب کاهش فشار اقتصادی روی مسلمانان شد.
۲. علل شکست مسلمانان در جنگ اُحُد
- سستی و بیتوجهی در برخی از سنگرها، به ویژه تیراندازانی که از موضع خود خارج شدند.
- اختلاف و نافرمانی در میان مسلمانان، ترک وظایف تعیینشده و مخالفت با دستور پیامبر.
- دنیاطلبی و جلب غنایم، که موجب شد تمرکز از جنگ به سودجویی منحرف شود.
- حمله خلفِ دیدهبانی دشمن؛ هنگامی که مسلمانان از موضع تعیینشده فاصله گرفتند، دشمن با حمله از پشت ضربه زد.
۳. پیشنهاد ساختار برای روزنامه دیواری
عنوان بزرگ: «پیروزی بدر – شکست اُحُد: رازها و درسها»
بخش تصویری: نقشه یا عکس هر دو نبرد + نمودار مقایسهای
سه ستون یا بخش:
«دلایل پیروزی بدر» با موارد بالا
«دلایل شکست اُحُد» با موارد بالا
استفاده از رنگهای متفاوت برای «پیروزی» و «شکست»، استفاده از حاشیهها، فلشها برای نمایش رابطه علت و معلول.
افزودن نقل قول کوتاه از قرآن یا حدیث مربوط به فرماندهی، اطاعت، و یاری الهی.
۲- به چند گروه تقسیم شوید و با رجوع به پایگاه الکترونیکی شبکه رشد، درباره هریک از شخصیتهای زیر ده سطر مطلب تهیه کنید.
پاسخ:
گروه ۱- بلال حبشی: در مکه به دنیا آمد و بَردهی امیه پسر خلف بود. پس از اینکه اسلام آورد، امیه او را شکنجه و آزار کرد. بلال به توصیهی پیامبر، خریداری و آزاد شد.
گروه ۲- سمیه همسر یاسر: اولین بانوی شهید اسلام است. دختر خیاط که در میان کنیزان قریش، کنیزی که مثل او آزادمنش، خردمند ، خوشقلب و پاکدامن باشد وجود نداشته است.
گروه ۳- عمار: پدرش یاسر، غلام ابوحذیفه مخزومی بود که با زنی به نام سمیه ازدواج کرد. از اولین مسلمانان بودند و شکنجههای زیادی را در این راه متحمل شدند. عمار با گروهی به حبشه و سپس به مدینه مهاجرت کرد.
گروه ۴- ابوذر: نامش جندب بن جناده و از قبیلهی بنیغفار بود. قبل از رسالت پیامبر و در دورهی جاهلی، بتپرستی را ترک و خدا را پرستش میکرد. علاقه به حقیقت، صداقت و روشنضمیریِ ابوذر غفاری، وی را به یکی از اصحاب بزرگ پیامبر تبدیل کرده بود.
گروه ۵- مالک اشتر: از رزمندگان سپاه اسلام و یکی از مبارزان عثمان و از حامیان امام علی بود. ملقب به اَلأشتَر بود. مالکاشتر بر اثر ضربهی شمشیر در جنگ یرموک، در سال ۱۵هجری از ناحیهی چشم آسیب دید و به همین دلیل به او اشتر می گفتند.
پاسخ کاملتر:
گروه ۱- بلال حبشی:
۱. بلال بن رباح (معروف به بلال حبشی) بردهای از حبشه بود که در مکه به دنیا آمد.
۲. او از نخستین کسانی بود که به اسلام گروید و ایمان راسخ داشت.
۳. بهخاطر ایمانش اهل مکه او را سخت آزار و شکنجه کردند تا از اسلام برگردد.
۴. پیامبر(ص) او را آزاد کرد و بلال بعدها مؤذن اول مسلمانان شد.
۵. صدای بلال در اذانگویی بسیار مشهور و نمونهای از شجاعت و استقامت دانسته میشود.
۶. بلال در هجرت به مدینه شرکت داشت و در برخی نبردهای نخستین مسلمانان حاضر شد.
۷. پس از مدتی، او از مدینه جدا شد ولی نام و یادش در تاریخ اسلام ماندگار شد.
۸. زندگی بلال نمادی از مبارزه با تبعیض نژادی و طلب آزادی است.
۹. دربارهٔ زندگی و مبارزات او منابع مختلف تاریخی و دانشنامهای مطلب دارند.
۱۰. دانشنامه رشد و منابع معتبر دیگر شرح مفصل و مستندی از زندگی او ارائه کردهاند.
گروه ۲- سمیه همسر یاسر:
۱. سمیه بنت خیاط همسر یاسر و مادر عمار یاسر بود.
۲. او از اولین زنان مسلمان و یکی از نخستین شهدای راه اسلام شناخته میشود.
۳. سمیه و همسرش یاسر بهخاطر گرویدن به اسلام تحت شکنجهٔ مشرکان مکه قرار گرفتند.
۴. روایتها میگویند او در مقاومت و ایمان ثابتقدم ماند و به شهادت رسید.
۵. بههمین دلیل سمیه بهعنوان «اولین زن شهید اسلام» در منابع تاریخی یاد میشود.
۶. فرزندش عمار بعدها از یاران برجستهٔ پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین شد.
۷. زندگی سمیه الگوی پایداری، شجاعت و ایثار برای مسلمانان نخستین است.
۸. دربارهٔ زندگی و شهادت او مطالب متعددی در منابع آموزشی و تاریخی منتشر شده است.
۹. منابع عمومی و دانشنامهها بخشهایی از زندگی او را مستند کردهاند.
۱۰. برای اطلاعات بیشتر میتوانید به مدخلهای مرجع تاریخی مراجعه کنید.
گروه ۳- عمار:
۱. عمار بن یاسر فرزند یاسر و سمیه بود و از صحابهٔ معروف پیامبر اسلام بهشمار میآید.
۲. او در دوران دعوت مخفی اسلام در خانهٔ ارقم مسلمان شد.
۳. خانوادهٔ عمار از نخستین گروههایی بودند که تحت آزار و شکنجهٔ مشرکان قرار گرفتند.
۴. عمار در راه اسلام بسیار صبور و مقاوم بود و بارها شکنجه دید ولی از ایمانش دست نکشید.
۵. پیامبر(ص) دربارهٔ صداقت و استقامت عمار تحسین کردهاند.
۶. پس از رحلت پیامبر، عمار در کنار امام علی(ع) قرار گرفت و از یاران ایشان شد.
۷. او در نبردهای مهمی چون صفین حضور داشت و در میدانهای دشوار جنگید.
۸. عمار نمادی از وفاداری و پایبندی به حق در منابع تاریخی است.
۹. دانشنامهٔ رشد و دیگر مرجعها مطالب مستندی دربارهٔ زندگی و نقش او منتشر کردهاند.
۱۰. مطالعهٔ زندگی عمار برای فهم روحیهٔ ایثار صحابه اهمیت دارد.
گروه ۴- ابوذر:
۱. ابوذر غفاری (جُندب بن جُناده) از قبایل غفار و از پیشگامان اسلام بود.
۲. او را یکی از نخستین مسلمانان و از مدافعان صریح عدالت اجتماعی میدانند.
۳. ابوذر قبل از ملاقات پیامبر نیز توحید را میپذیرفت و از بتپرستی کنارهگیری کرده بود.
۴. پس از گرویدن به اسلام، نزد پیامبر(ص) رفت و یکی از یاران پرکار شد.
۵. او بهخاطر نقد ساختارهای نابرابر و ثروتاندوزیها گاهی با حاکمان زمان درگیر میشد.
۶. ابوذر به زهد و سادهزیستی و تصدیق حقوق محرومان معروف بود.
۷. برخی منابع او را چهارمین یا پنجمین مسلمان تاریخ نامیدهاند.
۸. زندگی و گفتارهای او در منابع تاریخی و آموزشی بهعنوان نمونهٔ پاکدامنی و عدالتخواهی ذکر شدهاند.
۹. دانشنامهٔ رشد و پژوهشهای معتبر شرحهای مفصلتری از او دارند.
۱۰. مطالعهٔ ابوذر به درک مسائل اجتماعی و دینی صدر اسلام کمک میکند.
گروه ۵- مالک اشتر:
۱. مالک بن حارث نخعی (مشهور به مالک اشتر) یکی از فرماندهان و یاران برجستهٔ علی بن ابیطالب بود.
۲. او مردی شجاع و قاطع در میدان جنگ شناخته میشد.
۳. امام علی(ع) نامهای معروف (معروف به «نامه به مالک اشتر») به او نوشت که در آن اصول حکومتداری و عدالت بیان شده است.
۴. مالک در جنگها و حوادث سدههای نخست اسلامی نقش نظامی مهمی ایفا کرد.
۵. در منابع تاریخی او را انسانی با روحیهٔ قاطع، عدالتخواه و پایبند به فرمان امام معرفی کردهاند.
۶. برخی منابع دربارهٔ نقش او در وقایع پس از قتل عثمان اختلاف نظرهایی دارند، اما بهعنوان فرماندهٔ شجاع مورد احترام است.
۷. نامهٔ امام علی به مالک بهعنوان یک متن مهم در ادبیات سیاسی-اخلاقی اسلامی شناخته میشود.
۸. دانشنامهٔ رشد و مقالات تخصصی دربارهٔ زندگی و جایگاه او مطلب منتشر کردهاند.
۹. مطالعهٔ سیرهٔ مالک اشتر برای فهم مدیریت و رهبری در متون اسلامی مفید است.
۱۰. منابع آموزشی و تاریخی میتوانند جزئیات بیشتری دربارهٔ زندگی و خدمات او ارائه دهند.
۳- درباره یکی از فرزندان، بستگان و یاران امام حسین (ع) و نقشی که در واقعه عاشورا ایفا کردند تحقیق و مطلبی گردآوری کنید.
پاسخ: نافع بن هلال بِجِلیی با تیراندازی دقیق خود ۱۲ تن از سپاه کوفه را کشت تا آن که بازویششکست. دشمن وی را به اسارت گرفت و شمر گردنش را زد. نوشتهاند که وی روی تیرهایش، نامش را نوشته بود و شعارش این بود: «أنا الجملی أنا علی دینعلی». او در حالی به صورت اسیر نزد عُمَرِ سعد آورده شد که همچنان خون از محاسنش جاری بود و فریاد میکشید: لو بقیَتْ لی عضدٌ و ساعدٌ ماأسرتمونی؛ اگر بازو و دستی برایم مانده بود، نمیتوانستید مرا به اسارت درآورید.
پاسخ دیگر:
عنوان: حضرت عباس (ع) – پرچمدار وفادار کربلا
حضرت عباس بن علی (ع) فرزند امام علی (ع) و حضرت امالبنین (س) بود. او برادر وفادار امام حسین (ع) و یکی از بزرگترین قهرمانان واقعه عاشورا به شمار میآید. حضرت عباس (ع) به شجاعت، وفاداری، ایمان و فداکاری مشهور بود و از کودکی در کنار پدر بزرگوارش و سپس در کنار امام حسین (ع) پرورش یافت.
در روز عاشورا، حضرت عباس (ع) پرچمدار سپاه امام حسین (ع) بود. او با دلی سرشار از ایمان و غیرت، از اهل بیت امام بهویژه کودکان و زنان، دفاع میکرد. وقتی تشنگی در خیمهها شدت گرفت، عباس (ع) برای آوردن آب به سوی رود فرات رفت. او با رشادت به میان سپاه دشمن زد و خود را به آب رساند، اما با وجود تشنگی زیاد، از آب ننوشید؛ چون یاد تشنگی امام حسین (ع) و کودکان را کرد. هنگام بازگشت، دشمنان دستان او را قطع کردند و در نهایت، او با مظلومیت و شجاعت به شهادت رسید.
حضرت عباس (ع) نماد وفاداری و ایثار است. او تا آخرین لحظه از امام حسین (ع) جدا نشد و جان خود را در راه دفاع از حق و ولایت فدا کرد. یاد و نام او همواره در دل مسلمانان زنده است و در زیارتنامهها به عنوان “باب الحوائج” و “سقا” مورد احترام و عشق قرار دارد.
سخن پایانی
اگر سوالی دربارهی درس دهم مطالعات اجتماعی پایه هشتم متوسطهی اول دارید، میتوانید در بخش نظرات بپرسید تا تیم معلمان ما در اولین فرصت شما را راهنمایی کنند.
✅ جواب درس نهم مطالعات هشتم
📝 سوالات درس دهم مطالعات اجتماعی هشتم
📝 نمونه سوالات پایه هشتم متوسطه اول
توجه: دانشآموزان عزیز شما میتوانید برای دسترسی آسانتر به مطالب درسی عبارت «سوییتی بلاگ» را در انتهای مطلب مورد نظر خود سرچ(جست و جو) کنید.
نظرات کاربران